Giấc mơ xa vời

Theo ông Volker, việc Ukraine có gia nhập NATO hay không còn phụ thuộc nhiều điều kiện, mà xuất phát điểm phải đến từ Kiev, sau đó là Brussels (nơi NATO đặt tổng hành dinh), sự chấp thuận của Washington và cuối cùng là thái độ của Nga trong vấn đề này.

Trước đó, hôm 24-8, trong cuộc gặp với Tổng thống Ukraine Petro Poroshenko, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis cho biết: Mỹ đánh giá cao nỗ lực thay đổi các tiêu chuẩn quốc phòng của Ukraine theo tiêu chuẩn của NATO và mong muốn sự thay đổi trên ngày càng thiết thực hơn. Nhưng chừng đó là chưa đủ để Ukraine có thể nhận được một cam kết nào đó từ Washington về khả năng trở thành thành viên của tổ chức này.

Trước năm 2014, Ukraine đã cam kết thực hiện thể chế không liên kết, tức là không gia nhập bất kỳ liên minh quân sự nào và phát triển quan hệ trung lập với cả Nga và phương Tây. Tuy nhiên, mọi dự tính đã thay đổi sau vụ đảo chính dẫn đến việc cựu Tổng thống thân Nga Viktor Yanukovych bị lật đổ và thay thế bằng lãnh đạo thân phương Tây là Tổng thống đương nhiệm P.Poroshenko.

Trong những năm gần đây, Kiev đã thực hiện rất nhiều biện pháp nhằm đàm phán với NATO về vấn đề gia nhập liên minh này song có lẽ Ukraine vẫn còn phải trải qua một chặng đường dài mới đáp ứng được tiêu chuẩn của NATO. Chỉ riêng trong lĩnh vực kỹ thuật, quốc gia Đông Âu này phải có một quân đội hiện đại và có thể tương tác với quân đội của các thành viên trong khối liên minh.

Thực tế, quân đội Ukraine vẫn bị đánh giá là chưa đủ năng lực, còn thiếu nhiều trang thiết bị hiện đại. Bên cạnh đó, để vào NATO, một quốc gia phải đạt được các tiêu chuẩn về luật pháp, xóa bỏ tham nhũng, đồng thời không có bất kỳ tranh chấp lãnh thổ nào. Vậy nhưng, Ukraine lại đang bị đánh giá là nước có nạn tham nhũng hoành hành khắp các cấp chính quyền...

Theo các nhà phân tích, mặc dù cam kết tiếp tục hỗ trợ Ukraine về mặt quân sự nhưng Mỹ cùng nhiều nước thành viên NATO không mặn mà trong việc tiếp nhận quốc gia này, đặc biệt trong bối cảnh tình hình khu vực có nhiều biến động. Việc kết nạp Ukraine sẽ khiến an ninh của NATO bị đe dọa khi Kiev vẫn đang chìm trong xung đột và bế tắc. Các chuyên gia chính sách đối ngoại của Nga xem NATO là một mối đe dọa hữu hình nhất đối với đất nước của mình và tin rằng tổ chức quân sự này đang tạo ra một liên minh phương Tây chống lại Nga.

Mátxcơva coi hành động mở rộng các cơ sở hạ tầng của NATO về phía khu vực thuộc khối Hiệp ước Warszawa trước đây và lãnh thổ Liên Xô cũ là một cách gây sức ép chính trị và thách thức không gian an ninh của Nga. Do đó, trao tư cách thành viên NATO cho Ukraine không phải là giải pháp trong trường hợp này.

Cũng theo các nhà phân tích, với tình hình hiện tại Ukraine rất khó gia nhập NATO trong tương lai gần, thậm chí điều này có thể không xảy ra. Bởi việc Ukraine gia nhập NATO có thể đẩy khu vực Đông Âu vào một vòng xoáy bất ổn mới. Và chắc chắn Mátxcơva cũng sẽ không ngồi yên để NATO kéo quân tới sát "cửa" nhà mình. Về phía NATO, họ cũng chẳng được lợi lộc gì từ việc cho phép Ukraine gia nhập liên minh, trái lại càng làm gia tăng căng thẳng mối quan hệ giữa Brussels và Mátxcơva vốn đã căng như dây đàn.

Giấc mơ trời Âu vẫn còn quá xa vời đối với Ukraine.