Dự án Thoát nước Hà Nội - Giai đoạn 2: Nỗ lực bảo đảm tiến độ

Dự án "rùa bò"

DA "rùa bò" là từ mà phóng viên ghi nhận khi xuống tìm hiểu, tiếp xúc với người dân ở một số khu vực DA triển khai (thời gian qua, Hànộimới cũng đã có nhiều bài phản ánh về vấn đề này). Việc thi công ì ạch, kéo dài khiến việc đi lại của người dân bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Đường thì lầy lội, đầy đất cát, "ổ trâu, ổ bò". Sinh hoạt của người dân ở những nơi dự án đi qua gặp rất nhiều bất tiện. Nhiều hộ bị "chặn lối", phải bắc cầu, bắc ván để vào nhà. Những bất tiện này không chỉ diễn ra trong ngày một ngày hai mà kéo dài nhiều tháng, thậm chí cả năm trời…

Với mục tiêu chống úng ngập do nước mưa cho đô thị lõi của Thủ đô trong lưu vực sông Tô Lịch (có ranh giới từ sông Tô Lịch đến Sông Hồng, diện tích lên đến 77,5km2); DA Thoát nước giai đoạn 2 bắt đầu được tổ chức thực hiện từ tháng 11-2008, với các hạng mục chính: Nâng cấp trạm bơm đầu mối Yên Sở từ 45m3/s lên 90m3/s; cải tạo hồ điều hòa Linh Đàm, Định Công và 11 hồ nội thành; cải tạo 30 tuyến kênh mương thoát nước trong nội thành (khoảng 25km) thuộc lưu vực các sông: Tô Lịch, Lừ, Sét, Kim Ngưu; xây dựng và cải tạo các đường dọc sông (đường công vụ); cải tạo và xây dựng 52 tuyến cống nội thành dài khoảng 26km; xây dựng trạm xử lý nước thải hồ Bảy Mẫu công suất 13.300m3/ngày đêm; mua sắm trang thiết bị nạo vét và chống úng ngập cục bộ.

Làm việc với Ban Quản lý (BQL) DA Thoát nước (Sở Xây dựng) - đại diện chủ đầu tư về nguyên nhân thi công ì ạch, DA không kịp hoàn thành đúng tiến độ như dự kiến, phóng viên được ông Đào Duy Cường - Phó Giám đốc BQL DA, cho biết: "Nguyên nhân lớn nhất chính là vấn đề giải phóng mặt bằng (GPMB)". Theo ông Cường, công tác GPMB được triển khai từ năm 2007 song cho đến tận thời điểm này vẫn chưa hoàn thành. Lý do dẫn đến sự chậm trễ này phải kể đến như: Đầu tiên là khối lượng GPMB quá lớn, trải rộng trên địa bàn của hơn 60 phường, xã thuộc 8 quận, huyện: Ba Đình, Đống Đa, Hai Bà Trưng, Tây Hồ, Cầu Giấy, Thanh Xuân, Hoàng Mai, Thanh Trì.

Diện tích cần GPMB lên tới hơn 300ha với khoảng 9.000 phương án bồi thường GPMB. Tiếp đó, công tác quản lý đất đai trước đây có nhiều bất cập, hồ sơ lưu trữ không đầy đủ, số liệu giao đất không phù hợp với thực tế dẫn đến khó khăn trong việc xác định nguồn gốc để làm cơ sở lên phương án bồi thường. Bên cạnh đó, chế độ chính sách (từ năm 2007-2015) có nhiều biến động: Luật Đất đai sửa đổi, kéo theo việc điều chỉnh các chế độ, chính sách…; không ít trường hợp phải xin cơ chế đặc thù để giải quyết… Mặc dù các vướng mắc, khó khăn trong chế độ, chính sách đền bù GPMB đã được UBND thành phố, các sở, ban, ngành cùng UBND các quận, huyện nỗ lực tháo gỡ, giải quyết, song đến giữa tháng 4-2016, vẫn còn tồn tại 143 trường hợp chưa GPMB được, trong đó quận Đống Đa còn vướng nhiều nhất (112 trường hợp), Hoàng Mai (23 trường hợp); Ba Đình, Cầu Giấy, Hai Bà Trưng, Thanh Xuân, mỗi nơi còn 1-3 trường hợp.

Khó khăn về mặt bằng ảnh hưởng lớn đến điều kiện thi công. Ngoài ra, do mặt bằng thi công tập trung chủ yếu ở khu vực nội thành, địa hình chật hẹp, nên nhà thầu vừa thi công vừa phải bảo đảm công tác thoát nước mùa mưa, một số gói thầu chỉ được thi công vào ban đêm; nhiều tuyến kênh vào mùa mưa phải tạm dừng thi công để bảo đảm thoát nước…

Đẩy nhanh hoạt động thi công

Theo phê duyệt ban đầu, thời gian thực hiện DA Thoát nước giai đoạn 2 từ tháng 12-2006 đến tháng 10-2010. Sau đó, nhiều lần (năm 2008, 2012, 2014) thành phố đã ra các quyết định phê duyệt điều chỉnh, bổ sung một số hạng mục đầu tư. Và mới đây nhất, ngày 22-1-2016, thành phố ra Văn bản 347/UBND-XDGT gia hạn thời gian hoàn thành công tác thi công đến tháng 6-2016.

Do 75,43% tổng mức đầu tư DA đến từ nguồn vốn vay ưu đãi của Nhật Bản và có thời hạn cụ thể, nếu DA không hoàn thành đúng thời hạn sẽ không được giải ngân và rất có thể bị đội giá vì sẽ phải trả phí cam kết cho việc kéo dài hợp đồng. Khi được hỏi về tiến độ DA đến thời điểm này và liệu có "về đích" kịp tiến độ, ông Đào Duy Cường cho biết: "Đến nay, các hạng mục chính của DA đã cơ bản hoàn thành (đạt 90-95% đối với từng hạng mục)", song hiện còn một số tuyến chưa thể hoàn thành đường công vụ do còn rải rác một vài trường hợp chưa GPMB: Thanh Xuân, Cầu Giấy, Hai Bà Trưng, Ba Đình.

Chúng tôi đã báo cáo thành phố, thực hiện khoanh vùng, sau này UBND các quận này sẽ phải tự đầu tư thực hiện hoàn thiện nốt, thi công đồng bộ, khớp nối với các đoạn đã làm xong. Về tiến độ DA, ông Cường khẳng định: "BQL đang phối hợp cùng các nhà thầu đẩy nhanh công tác thi công, nhằm hoàn thành đúng tiến độ, bảo đảm về cơ bản mục tiêu của DA".

Thời hạn kết thúc DA đã cận kề. Mong rằng, "đại DA" sẽ về đích kịp tiến độ, góp phần bảo đảm tiêu thoát nước đón đầu mùa mưa bão năm 2016.