Từ đầu tháng 11/2012 đến nay, việc người dân ở một số địa phương của tỉnh Đồng Nai thu gom lá điều khô để bán với số lượng lớn nhưng chưa rõ mục đích khiến cho chính quyền địa phương rất khó trong việc xử lý.
Thu gom lá điều khô để bán ở Định Quán- Đồng Nai (Nguồn: dongnaionline)
Sự việc bắt đầu khi người dân ở một số địa phương thuộc huyện Định Quán, tỉnh Đồng Nai đã đi nhặt, thu mua lá điều khô với số lượng lớn mà chưa rõ mục đích. Cụ thể là một số hộ dân ở các xã Gia Canh, Phú Vinh, Phú Lợi… huyện Định Quán đã đứng ra thu mua lá điều khô với số lượng lớn. Tiếp đó, các chủ thu mua lớn hơn trong khu vực đứng ra mua lá điều khô với giá từ 800 đồng đến 1000 đồng/kg bán cho các thương lái từ nơi khác đến đã khiến cho tình trạng săn lùng, thu gom lá điều ngày càng lên cao. Việc lá điều khô bỗng nhiên bán được tiền, trong khi từ trước đến nay lá điều chỉ bỏ đi đã làm cho hàng nghìn người dân tại các địa phương này đổ xô đi quét, nhặt lá điều khô mang về bán.
Ngoài việc thu mua lá điều khô, cơ sở này còn mua các loại lá cây khô khác. Tuy mỗi kg lá khô giá chỉ khoảng 1000 đồng, nhưng thu hút khá nhiều người gom lá đi bán. Một phụ nữ chuyên đi gom, bán lá điều khô tại xã Gia Canh cho biết, chị thường đến các khu rẫy để xin quét lá điều khô và gom đi bán, ngày nào chịu khó cũng có thu nhập cả trăm nghìn đồng.
Anh Phạm Văn Vinh, một chủ trang trại ở Định Quán cho biết, mọi năm khi vào thời điểm này, lá điều rụng xuống thì người trồng chỉ biết gom gọn lại rồi để mục bón cho cây. Nhưng không hiểu tại sao năm nay họ lại mua lá điều khô khiến cho mọi người đổ xô đi quét lá điều mang bán cho người thu mua.
Thấy bán được tiền, gia đình anh Vinh đã cùng nhau gom lá để bán nhằm tăng thu nhập, tuy nhiên anh Vinh cho biết, thật ra không thể hiểu được người ta mua lá điều khô để làm gì. Việc bán lá điều khô lấy tiền đã làm cho cả một vùng trồng điều ở Định Quán thay đổi, khi vườn nhà hết lá điều, đã có tình trạng người dân sang vườn của nhau để quét trộm lá.
Việc thu mua lá điều khô đã khiến cuộc sống của người dân ở Gia Canh, Định Quán bị đảo lộn, bởi những nhà trồng điều luôn phải sống trong tình trạng thấp thỏm sợ người khác vào vườn nhà mình lấy trộm lá hoặc bẻ cho cành cây tươi cho gãy để chờ lá héo rồi vào thu gom.
Theo một chủ thu mua lá điều khô ở ấp 3, xã Gia Canh, Định Quán thì mỗi ngày mua được từ 7 tấn đến 8 tấn lá khô, với giá 1000 đồng/kg. Sau đó, sơ chế bằng cách phun nước, ủ đến khi mục để công ty thu mua ép thành khối đưa đi tiêu thụ. Chủ thu mua này cho biết thêm, cũng chỉ nghe nói có doanh nghiệp nào đó đứng ra đặt hàng mua về rồi đưa xuống cảng ở Bà Rịa- Vũng Tàu rồi xuất khẩu sang nước ngoài làm phân bón.
Chưa nắm rõ mục đích của việc thu mua lá điều khô, hiện động thái trước mắt của chính quyền chỉ là khuyến cáo người dân nên tập trung lo cho năng suất hạt điều.
Sự việc diễn ra đã kéo dài mấy tuần qua, tuy nhiên đến thời điểm hiện tại chính quyền chức năng vẫn chưa thể tìm ra mục đích của việc thu mua lá điều. Theo lãnh đạo Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Định Quán, hiện Phòng cũng đang vào cuộc để tìm hiểu vụ việc. Trước mắt sẽ tiến hành phối hợp, gửi công văn tới các ban ngành liên quan để rà soát và tìm hiểu sự việc. Đồng thời tuyên truyền, khuyến cáo đến mọi người dân cần cẩn trọng với việc thu gom lá điều khô đem bán. Hiện tại, huyện Định Quán có gần 10.000 ha điều. Năng suất bình quân đạt từ 1,2 tấn đến 1,5 tấn/1 năm. Đây là vùng có điều kiện khí hậu khô nóng nên việc gom lá điều khô có thể khiến đất trồng bị thiếu mùn và độ ẩm dẫn đến năng suất hạt điều bị giảm.
Trước thực trạng này, ông Tô Thành Buông, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Đồng Nai cho biết, Sở đã đề nghị các đơn vị chức năng làm rõ xem thương lái mua lá điều khô để bán lại cho đơn vị nào và xuất đi đâu. Việc mua lá điều khô ồ ạt ở huyện Định Quán gây ảnh hưởng không tốt, bởi sẽ khó tránh khỏi tình trạng một số người vì lợi nhuận thu cả lá điều tươi trên cây để bán. Hiện đã vào mùa khô, cây điều ở thời kỳ ra hoa kết trái, nếu bị hái lá, cây sẽ chết hoặc giảm năng suất. Ngoài ra, việc thu gom lá khô làm vườn cây mất đi một lượng phân hữu cơ lớn khiến đất đai trở lên cằn cỗi. Theo khuyến cáo của ngành nông nghiệp, nông dân không nên ồ ạt thu gom lá điều bán cho thương lái làm ảnh hưởng đến vườn cây và năng suất cây điều.
Lãnh đạo Hiệp hội Điều Việt Nam cũng cho biết, Hiệp hội đã nắm được thông tin người dân ở tỉnh Đồng Nai vẫn đang đổ xô gom lá điều khô để bán và tình trạng này đã lan sang các tỉnh khác như Bà Rịa-Vũng Tàu... Đại diện Hiệp hội cho hay, sẽ liên hệ với các sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, sở Công Thương các địa phương liên quan để tìm hiểu thông tin về đối tượng thương lái đi thu mua lá điều, điều tra mục đích của việc làm này là đem xuất khẩu hay tiêu thụ nội địa. Diện tích điều trồng trong nước cung cấp 50% nguyên liệu cho chế biến xuất khẩu, vì vậy nếu việc bán lá điều khô làm giảm năng suất, chất lượng cây điều thì rất đáng lo ngại./.