Đồng Nai bối rối… cách chia

Lúng túng!

Chiều 20-8, Sở TN&MT tỉnh Đồng Nai đã có cuộc họp với các ban, ngành, Hội Nông dân và UBND hai huyện Long Thành, Nhơn Trạch và bốn xã bị thiệt hại. Mở đầu cuộc họp, ông Lê Viết Hưng, GĐ Sở TN&MT nói rõ chỉ đạo của tỉnh là vận động người dân nên chấp nhận mức bồi thường 120 tỷ của Vedan, rút đơn kiện và ủy quyền cho Hội Nông dân (HND) hoặc Hội Luật gia làm việc với Vedan. Tuy nhiên, tính toán thiệt hại của từng người dân như thế nào thì các đại biểu đều… rối!

Sở TN&MT đề nghị có thể tính toán dựa trên cơ sở số tiền hơn 119,5 tỷ đồng và kê khai của người dân về thiệt hại. Từ đó, lấy số tiền mà Viện MT&TN đã tính cho từng huyện, xã (hai xã Long Thọ, Phước An của huyện Nhơn Trạch là gần 89 tỷ đồng; hai xã Phước Thái, Long Phước của huyện Long Thành là hơn 30,7 tỷ đồng) chia theo tổng diện tích đã thống kê của người dân để lấy con số thiệt hại bình quân trên mỗi hécta. Từ đó nhân lên diện tích thiệt hại của từng hộ dân để ra số đền bù! Các hộ đánh bắt cũng được đề xuất chia bình quân theo… năm! Tuy nhiên, cách tính "bình quân" này bị phản đối kịch liệt bởi các hộ dân có người thiệt hại nhiều, người thiệt hại ít tùy theo mức độ ô nhiễm. Đại diện UBND các huyện, xã đều cho rằng phải tính toán theo mức độ thiệt hại chứ không thể lấy bình quân để nhẹ nhàng cho mình!

Do cách thứ nhất bị từ chối nên Sở bàn đến cách chia thứ 2, hoàn toàn theo tính toán của Viện MT&TN. Cách chia này có vẻ rõ ràng hơn vì Viện đã tính con số đền bù đến từng huyện, xã căn cứ vào diện tích và mức độ ô nhiễm. Tuy nhiên, cách chia này cũng bị phản đối. Ông Lương Văn Trường, Chủ tịch UBND xã Phước Thái cho rằng cách tính của Viện không công bằng khi toàn bộ thiệt hại của các hộ đánh bắt chỉ có hơn 15 tỷ đồng, nếu tính trung bình thì mỗi năm hộ đánh bắt của Phước An chỉ được có 609.000 đồng! Ông Nguyễn Văn Điền, Phó Chủ tịch UBND xã Long Thọ cũng "kiện tụng" vì hộ dân đánh bắt của xã này chia bình quân chỉ được có 149.000 đồng/năm! Ông Trường cũng thắc mắc tại sao xã Phước Thái ngay cống xả của Vedan lại có mức bồi thường thấp; rồi các hộ cách nhau có một bước chân nhưng tỷ lệ trách nhiệm của Vedan lại quá khác nhau. Chưa kể là Viện chỉ tính trong phạm vi bốn xã, trong khi thực tế còn có các hộ bị thiệt hại nằm ngoài phạm vi này…

… và bí!

Tuy phản đối cả hai cách tính trên, nhưng tìm ra cách tính nào tốt hơn thì tất cả các đại biểu đều… bí!

Ông Phan Văn Hết, Phó Giám đốc Sở TN&MT nêu quyết định của Sở là tính toán theo Viện MT&TN: với các hộ nuôi trồng sẽ chia theo mức độ ô nhiễm; với các hộ đánh bắt sẽ chia theo mức độ đầu tư và thời gian đánh bắt. Tuy nhiên, ông Hết cũng thừa nhận đang… bí vì Viện chỉ tính số tiền đến từng huyện, xã chứ không tính đơn giá và Sở cũng không biết phải tính như thế nào!

Tính toán cho các hộ dân thiệt hại trong phạm vi Viện MT&TN khoanh vùng đã khó, một vấn đề "cực khó" nữa của Đồng Nai là những hộ dân bị ô nhiễm nhưng không được Viện đưa vào phạm vi tính toán thì như thế nào. Ông Nguyễn Minh Đạo, Giám đốc Sở NN&PTNT cho rằng, không thể bỏ qua những hộ phát sinh vì đây là một thiệt hại thực tế mà chính quyền đều biết. Ông Phan Văn Hết, Phó GĐ Sở TN&MT cũng nêu quan điểm không bỏ sót hộ dân nào, không để cho người dân nào bị thiệt thòi. Tuy nhiên, phải tính toán đền bù cho các hộ dân này như thế nào thì ông Hết cũng cho rằng UBND các xã có phát sinh phải hoàn toàn chịu trách nhiệm xác minh và đưa vào diện được đền bù, còn mức đền bù thiệt hại thì… tính toán sau!

Cuộc họp kết thúc với câu hỏi còn bỏ ngỏ: làm sao chia 119,5 tỷ đồng cho khoảng 4.700 hộ dân! Và thêm một câu hỏi nữa: nếu trong cuộc họp ngày 23-8 người dân không đồng ý việc nhận tiền bồi thường mà quyết kiện thì sẽ xử lý làm sao?