Doanh nghiệp nước ngoài thâu tóm thị trường bán lẻ nội địa: Có nên bi quan?

Việc Central Group của Thái Lan mua lại hệ thống bán lẻ Big C - một thương hiệu nổi tiếng, với hàng chục điểm phân phối tại Việt Nam - đánh dấu bước tiến của các DN Thái Lan trong cuộc đua giành thị phần bán lẻ ở Việt Nam trước các đối thủ giàu tiềm năng từ Nhật Bản, Pháp… Đồng thời, cho thấy sự yếu kém của DN bán lẻ nội và nguy cơ sản phẩm Việt thua ngay trên "sân nhà".

Tuy nhiên, ông Vũ Vinh Phú, Chủ tịch Hội Siêu thị Hà Nội cho rằng, không nên quá lo ngại khi các DN mua bán thương hiệu, hệ thống bán lẻ, bởi đó là xu hướng tất yếu, phù hợp với thông lệ quốc tế, cũng như các cam kết mở cửa thị trường của Việt Nam. Bên bán muốn giữ an toàn vốn hoặc cân đối tài chính trong chiến lược toàn cầu; bên mua muốn thâu tóm cả hệ thống bán lẻ, từ đó bước vào thị trường hơn 90 triệu người tiêu dùng (NTD) mà không phải mất 10-20 năm chuẩn bị. "Vấn đề là hai bên cùng đạt mục đích và cùng có lợi" - ông Phú nói.

Thực tế, Big C đã có chỗ đứng nhất định trong lòng NTD Việt Nam, nhất là các đô thị nên sự quan tâm của các DN phân phối nước ngoài cũng là dễ hiểu. Trong khi đó, các DN nước ngoài đã chứng tỏ được sức mạnh nhờ ưu thế trường vốn, năng lực quản lý tốt, cũng như kinh nghiệm và thương hiệu nổi bật trên thương trường. Việc DN nước ngoài tham gia thị trường bán lẻ buộc DN nội phải tự sửa những yếu kém cố hữu như chậm đổi mới, manh mún, quy mô nhỏ lẻ; phải tự "lớn lên", chủ động nâng cao năng lực, xây dựng hình ảnh, hình thành một số thương hiệu mạnh, quy mô lớn để đảm nhận vai trò dẫn dắt trên thị trường, lan tỏa đến các đơn vị nhỏ trong mối liên kết DN nội.

Theo ông Vũ Vinh Phú, DN bán lẻ nội có thể phát huy ưu thế thông qua chương trình ủng hộ hàng Việt, bình ổn giá, gắn kết chặt chẽ giữa sản xuất và tiêu dùng; thực hiện "mua tận gốc, bán tận ngọn" để vừa quản lý tốt đầu vào vừa hạ giá thành. Muốn vậy, các đơn vị cần xóa bỏ tình trạng đơn lẻ, tự nguyện hợp tác chia sẻ thông tin, chủ động ưu tiên mua hàng, trở thành bạn hàng của nhau, ưu tiên mục tiêu hoạt động theo mạng liên kết nội địa.

Dưới góc độ NTD, việc mua bán hệ thống bán lẻ có thể coi là tín hiệu đáng mừng, bởi sự đa dạng nguồn gốc DN, xuất xứ hàng hóa sẽ đưa cuộc cạnh tranh lên mức cao hơn, hình thành một thị trường ngày càng hiện đại, bình đẳng hơn. Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long nhận định, DN bán lẻ muốn tồn tại phải chứng minh được đẳng cấp của mình bằng chất lượng sản phẩm, giá bán và cung cách phục vụ. Như vậy, không nên quá lo lắng về việc chủ siêu thị sẽ lựa chọn hàng hóa do nước nào sản xuất để bán mà cần tập trung nâng cao chất lượng, hình ảnh của sản phẩm trong nước để đáp ứng yêu cầu của chủ siêu thị. Nếu các nhà sản xuất trong nước đưa ra những sản phẩm tốt, giá cả phải chăng, chắc chắn sản phẩm đứng vững trên thị trường, tận dụng được thế mạnh "sân nhà" để phát triển.

Như vậy, bất luận ai là chủ siêu thị thì NTD cũng ngày càng được hưởng lợi nhiều hơn, khi các siêu thị phải cạnh tranh ở mức cao và toàn diện hơn. Đây là yếu tố rất quan trọng, khẳng định quyền của khách hàng, qua đó xác lập thói quen tiêu dùng hiện đại thông qua cạnh tranh lành mạnh giữa các DN, đặt quyền lợi người tiêu dùng lên mức cao nhất.