Định lượng thất thoát công trình vốn nhà nước: Có thể, nhưng khó chính xác!

Trong phiên chất vấn sáng 18/11, thay mặt Bộ trưởng 3 bộ là KHĐT, Tài chính và Xây dựng, Bộ trưởng Bộ KHĐT Bùi Quang Vinh đã trả lời chất vấn ĐB Nguyễn Văn Phúc (Hà Tĩnh) về việc các bộ có thể giúp Chính phủ tính toán định lượng những thất thoát, lãng phí vẫn còn nghiêm trọng trong quản lý sử dụng các nguồn lực nền kinh tế, nhất là thất thoát trong xây dựng các công trình sử dụng vốn nhà nước, có thể ước tính được những thất thoát đó chiếm bao nhiêu % GDP trong nhiệm kỳ vừa qua, Bộ trưởng Bộ KHĐT Bùi Quang Vinh cho rằng, đây là câu hỏi mà ĐB Nguyễn Văn Phúc rất hiểu. “Tôi xin trả lời là 3 bộ có thể, nhưng để chính xác thì khó có thể, vì mọi người đều biết câu hỏi rất rộng”, Bộ trưởng Bộ KHĐT nói.

“Chúng ta đều biết, thất thoát trong xây dựng công trình từ nguồn vốn nhà nước còn nghiêm trọng. Quốc hội, Chính phủ và địa phương làm rất quyết liệt nhưng vẫn còn, còn rất lớn. Thất thoát là lớn nhưng lớn bao nhiêu, để xác định được thì không hề đơn giản”, Bộ trưởng Vinh nói tiếp.

Để chứng minh điều này, ông cho biết, tại kỳ họp thứ 6, ĐB Đỗ Văn Đương đã đặt ra câu hỏi tương tự với ông đề nghị cho biết thất thoát tại các dự án công trình, ông đã làm công văn đề nghị các địa phương, bộ sử dụng vốn nhà nước báo cáo việc này để trả lời ĐB. Sau 7 tháng đôn đốc, chỉ 5 tập đoàn, TCTy nhà nước và 7 địa phương kê khai những danh mục công trình theo địa phương, đơn vị là có lãng phí.

Bộ trưởng Vinh cũng cho rằng, 3 bộ có thể giúp Chính phủ làm việc trên nhưng phải có thời gian, biện pháp tính toán. Sở dĩ như vậy vì theo ông, ngay cả cơ chế chúng ta cũng phải xem lại. Lãng phí, thất thoát ngay ở khâu thẩm định các dự án, tổng mức đầu tư đầu tư, chứ không chỉ thất thoát trong thi công. Ông dẫn chứng, tại dự án quốc lộ tuyến Hà Nội –Lào Cai, Công an tỉnh Lào Cai bắt được vụ đội trưởng đội thi công là kỹ sư thi công cầu ở đây rút bớt thép cầu. Khi khai báo với công an, kỹ sư này cho biết rút thép vì thiết kế thừa, thiết kế quá an toàn, có rút thì cầu cũng không bị sập vì nhà thiết kế được ăn theo % tổng giá trị công trình.

Theo ông, nói về thất thoát có thể qua số của kiểm toán, của thanh tra… là biết nhưng con số đó không đủ vì thế nào là lãng phí, thất thoát? Đi học nước ngoài bằng nguồn ngân sách mà không hiệu quả cũng là lãng phí rồi.

"Đây là vấn đề cần ngăn chặn, muốn đất nước phát triển cần làm ngay, là việc khó và lâu dài nhưng phải làm", Bộ trưởng Bộ KHĐT nhấn mạnh. Ông cũng chia sẻ với ĐB, Quốc hội đây là vấn đề nhức nhối, thời gian tới phải siết chặt lại từng công việc một . 

Người đứng đầu Bộ KHĐT cho rằng, nếu quyết tâm cần có đề án đi sâu nghiên cứu để trả lời lãng phí đó định lượng là bao nhiêu, chiếm bao nhiêu % GDP 5 năm qua, đây là đề án lớn và rất khó.

Theo ông, quản lý đầu tư xây dựng cơ bản còn nhiều vấn đề. Bộ KHĐT quản lý Nhà nước thôi, các bộ chủ quản, quản lý công trình, tiêu tiền mới là người cần xem quản lý đồng tiền có lãng phí hay không. Các cơ quan chức năng và địa phương cần thẩm định chặt dự án, đấu thầu thi công tốt để hạn chế thất thoát khi đồng vốn ngân sách đang ít ỏi.

Trước Bộ trưởng Bộ KHĐT, trả lời câu hỏi này của ĐB Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trịnh Đình Dũng thừa nhận thất thoát trong xây dựng công trình từ nguồn ngân sách nhà nước là có thật và đây là vấn đề bức xúc, nhưng chưa có số liệu chính xác, nghiên cứu toàn diện để biết thất thoát xây dựng công trình là bao nhiêu %.