Dịch lợn tai xanh hoành hành trên diện rộng: Trên “nóng”, dưới “nguội”

Thiệt hại nặng nề

Theo báo cáo của Cục Thú y (Bộ NN&PTNT) ngày 5-5, dịch lợn tai xanh đã bùng phát trên 156 xã, phường, thị trấn của 30 quận, huyện ở 12 tỉnh, thành trong cả nước (Hải Dương, Thái Bình, Thái Nguyên, Hưng Yên, Bắc Ninh, Hải Phòng, Hà Nội, Nam Định, Hà Nam, Lạng Sơn, Nghệ An, Quảng Ninh). Tổng số lợn mắc bệnh đã lên đến gần 50.000 con, đã phải tiêu hủy trên 21.000 con. Một số tỉnh thiệt hại nặng là Hưng Yên: 15 xã có dịch, hơn 17.500 con lợn mắc bệnh, số chết và tiêu hủy là gần 8.000 con; Thái Bình: 22 xã mắc bệnh, trên 9.500 con, tiêu hủy gần 2.500 con...

Anh Đặng Huy Mạnh ở thôn Lân là hộ bị thiệt hại nặng nề nhất xã Trung Mầu (huyện Gia Lâm, Hà Nội) buồn rầu cho biết: "Riêng gia đình tôi bị tiêu hủy gần 4 tấn thịt lợn". Còn với trường hợp của anh Hà, chủ trại chăn nuôi tại xã Thạch Lỗi (huyện Cẩm Giàng, tỉnh Hải Dương) thì đã phải tiêu hủy gần 2 tấn lợn do dịch bệnh. Số còn lại nhiều con cũng đã bỏ ăn, sốt cao, chắc khó qua khỏi.

Người dân chủ quan, thờ ơ với dịch

Ông Hoàng Văn Năm, quyền Cục trưởng Cục Thú y nhận định, sau 2 - 3 năm không có dịch, người dân và chính quyền cơ sở một số địa phương đã lơ là chủ quan. Một số tỉnh phát hiện chậm, có khi sau 7-10 ngày dịch khởi phát và lan ra diện rộng mới nắm được thông tin. Công tác chỉ đạo phòng, chống dịch ở cấp tỉnh, cấp huyện còn kịp thời nhưng tới cấp xã thì buông lỏng và xem như chuyện ở nơi khác. Nhiều địa phương còn bất lực với bệnh tai xanh khi không bố trí được nhân lực đi tiêu hủy lợn bị bệnh. Đặc biệt, người dân quá thờ ơ, chủ quan với dịch lợn tai xanh, coi chuyện lợn ốm chết rất bình thường, chẳng hạn như tỉnh Hải Dương, người chăn nuôi vứt xác lợn đầy trên đường, xuống ao, hồ gây ô nhiễm môi trường. Ngay tại Hà Nội, ở xã Khai Thái, huyện Phú Xuyên khi phát hiện lợn ốm chết, người dân cũng thản nhiên vứt xác lợn ra đường đê, xuống ao hồ.

Ông Hoàng Văn Năm cho biết: Mặc dù Bộ NN&PTNT sớm có chỉ thị về công tác phòng, chống dịch lợn tai xanh nhưng trên "nóng", dưới "nguội" nên dịch tiếp tục lan rộng, gây hậu quả ngày một nặng nề và chưa có dấu hiệu dừng lại. Đặc biệt, khả năng miễn dịch tự nhiên của đàn lợn rất kém và dịch đã xuất hiện tại miền Trung (Nghệ An), đồng thời đang uy hiếp các tỉnh phía Nam. Ông Văn Đăng Kỳ, Trưởng phòng Dịch tễ - Cục Thú y lo ngại: Trong khi dịch bệnh liên tiếp lây lan trên diện rộng thì tình trạng bán "chạy" lợn ốm, vận chuyển lén lút lợn từ vùng dịch sang vùng không có dịch vẫn diễn ra. Mặc dù Bộ trưởng Bộ NN&PTNT đã có công điện đề nghị Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang chỉ đạo Sở NN&PTNT tỉnh cùng các ban, ngành liên quan thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, đồng thời chấn chỉnh công tác kiểm dịch động vật trên địa bàn. Tuy nhiên, đến chiều 4-5, tỉnh Bắc Giang vẫn chưa có báo cáo về vấn đề này. Công tác quản lý vận chuyển và kiểm dịch động vật cũng bộc lộ những yếu kém, vì vậy đã có trường hợp xe ô tô mang biển kiểm soát 98K-6848 vận chuyển lợn từ phía Bắc vào Nam đã có dấu "phúc kiểm" của Trạm kiểm dịch Hoàng Mai nhưng vẫn bị Trạm kiểm dịch tỉnh Hà Tĩnh phát hiện một số lợn chết. Lấy mẫu bệnh phẩm xét nghiệm, cơ quan thú y vùng III cho biết, kết quả dương tính với bệnh tai xanh.

Phòng dịch bằng những biện pháp cụ thể

Ông Đàm Xuân Thành, Cục phó Cục Thú y (Bộ NN&PTNT) cho rằng: Phòng bệnh vẫn là việc quan trọng để hạn chế dịch lây lan. Vì vậy, các địa phương cần thường xuyên củng cố hoạt động của các chốt kiểm dịch, hoạt động giết mổ và vận chuyển lợn ở vùng có dịch về. Những xã chưa có dịch phải tăng cường công tác kiểm tra để rút kinh nghiệm. Đối với xã có dịch lớn phải điều trị tích cực trong vòng 7 ngày, các địa phương cần nghiên cứu mức hỗ trợ lợn tiêu hủy của các hộ dân cho phù hợp với thị trường để tránh hiện tượng đưa lợn dịch ra bán ở các nơi khác. Cùng quan điểm này, ông Nguyễn Huy Đăng, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT cho biết: Hiện tại, Nhà nước đang hỗ trợ 25.000 đồng/kg đối với lợn tiêu hủy, tuy nhiên hiện nay giá lợn hơi xuống còn 22.000 đồng/kg nên điều này sẽ dẫn đến tình trạng một số hộ dân lợi dụng buôn bán, vận chuyển lợn từ huyện có dịch về. Do đó, Nhà nước nên nghiên cứu lại chính sách hỗ trợ cho hợp lý.

Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Cao Đức Phát đề nghị các tỉnh, thành phố có dịch cần quyết liệt triển khai các biện pháp phòng, chống dịch, quản lý chặt từng địa bàn thôn, xóm để phát hiện dịch và kịp thời ngăn chặn. Mỗi thôn cần thành lập một tổ kiểm soát các hoạt động lưu thông lợn và sản phẩm từ lợn trên địa bàn nhằm ngăn chặn dịch lây lan. Bên cạnh đó là tăng cường công tác vệ sinh khử trùng, tiêu độc môi trường trên tất cả địa bàn dân cư, đặc biệt là nơi có lợn ốm, chết. Đặc biệt, công tác kiểm tra, kiểm soát các hoạt động vận chuyển, buôn bán, giết mổ lợn và các sản phẩm của lợn phải làm nghiêm túc, triệt để, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm.