Đề xuất thí điểm thu phí vào nội đô Hà Nội từ năm 2024

Chỉ có hơn 27% người khảo sát không ủng hộ

Theo báo cáo của Tramoc, dựa trên kết quả sơ bộ từ 1.028 phiếu khảo sát online (tính đến ngày 10-10-2022) do đơn vị tư vấn thực hiện, có 39,7% số người ủng hộ việc thu phí; 33,2% số người ủng hộ với điều kiện kèm theo; 27,1% không ủng hộ.

Theo Tramoc, nếu đề án được HĐND thành phố thông qua và UBND thành phố trình báo cáo Quốc hội tại kỳ họp cuối năm 2022 thì đến năm 2024 Hà Nội tiến hành thí điểm và chính thức áp dụng từ năm 2025 thì việc triển khai đề án phù hợp với quy định hiện hành.

Nếu lùi thời gian báo cáo Quốc hội tại kỳ họp cuối năm 2025 và đề xuất hoàn thiện hệ thống pháp luật về các cơ chế, chính sách đã được thực hiện thí điểm thì sẽ gặp khó khăn khi triển khai đề án do Nghị quyết 115/2020/QH14 hết hiệu lực.

Khi đó, để có cơ sở pháp lý thu phí cần phải hoàn thiện hệ thống pháp luật về các cơ chế, chính sách thu phí (điều chỉnh luật) và khó có thể triển khai thí điểm trước năm 2030. Do đó, Tramoc kiến nghị giữ nguyên lộ trình thí điểm thu phí như đã báo cáo.

Phạm vi không gian thu phí là khu vực bên trong đường Vành đai 3. Giai đoạn thí điểm (từ nay đến năm 2025) sẽ thu phí tại một số trục chính bằng cách bố trí 15 trạm thu phí tại 9 vị trí trên các trục đường nội đô có lưu lượng lớn có nguy cơ ùn tắc giao thông. Sau khi thí điểm có hiệu quả, tiếp tục từng bước mở rộng vùng thu phí.

Giai đoạn 2 (từ năm 2026 đến 2030): Mở rộng vùng thu phí bờ Nam sông Hồng. Khu vực thu phí mở rộng có ranh giới được giới hạn bởi các đường Vành đai 3 - cầu Thanh Trì - Pháp Vân - Mai Dịch - Phạm Văn Đồng - cầu Thăng Long - Âu Cơ - Nghi Tàm - Yên Phụ - Trần Nhật Duật - Vành đai 3.

Giai đoạn 3 (sau năm 2031): Mở rộng vùng thu phí bờ Bắc sông Hồng, được giới hạn bởi các đường Nguyễn Văn Linh - Trường Sa - Hoàng Sa - Võ Văn Kiệt - cầu Thăng Long - Âu Cơ - Nghi Tàm  - Yên Phụ - Trần Nhật Duật - Vành đai 3.

Mục tiêu chính là giảm ùn tắc, không vì lợi nhuận

Bà Trần Thị Phương Thảo - Phó Giám đốc Tramoc cho biết, kết quả điều tra xã hội học cho thấy, mức phí chấp nhận được của người dân là 22,3 nghìn đồng. Nếu thu phí ở mức này, sẽ có khoảng 55% người sử dụng phương tiện sẽ chấp nhận trả phí để đi lại nhanh chóng bằng các phương tiện xe ô tô 4 chỗ, số còn lại sẽ chuyển sang các phương tiện khác được miễn hoặc giảm phí. Vì vậy, mức phí tối thiểu phải lớn hơn mức sẵn sàng chi trả của người dân thì mới có tác dụng điều tiết hành vi giao thông. Việc thu phí không đặt mục tiêu lợi nhuận.

Số tiền thu được từ phí dùng để bù đắp chi phí vận hành và bảo trì (O&M) hằng năm. Sau khi bù hết chi phí O&M và chi phí đầu tư hệ thống thu phí, số tiền thu được còn lại sẽ nộp vào ngân sách thành phố và được sử dụng cho các mục đích nâng cao năng lực hệ thống giao thông đô thị, giảm ùn tắc giao thông của thành phố.

Đề cập tới vấn đề này, Giám đốc Sở Giao thông Vận tải Hà Nội Vũ Văn Viện cho rằng, bản chất phí thu phương tiện cơ giới vào một số khu vực nhằm giảm ùn tắc giao thông là một khoản thu mà người sử dụng xe ô tô sẽ phải chi trả khi đi vào khu vực có nguy cơ ùn tắc giao thông trong một khoảng thời gian quy định.

Loại phí này do cơ quan có thẩm quyền của Nhà nước xem xét, ấn định trên cơ sở phù hợp với các quy định của pháp luật hiện hành, nhằm thiết lập một dịch vụ điều tiết giao thông bằng công cụ kinh tế (thông qua việc tự giác thay đổi hành vi của các chủ thể tham gia giao thông, khuyến khích người dân chuyển đổi từ phương thức có nguy cơ gây ùn tắc giao thông cao sang phương thức hiệu quả hơn như giao thông công cộng...).

Xét trên khía cạnh lợi ích, tất cả chủ thể tham gia giao thông và toàn xã hội sẽ được hưởng lợi từ việc tiết kiệm thời gian đi lại và vận chuyển hàng hóa nhờ giảm ùn tắc giao thông trong khu vực thu phí.

Phí phương tiện cơ giới đường bộ đi vào một số khu vực nhằm giảm ùn tắc giao thông, do vậy, không áp dụng đại trà đối với tất cả phương tiện, các khu vực cũng như các khung giờ trên thực tế. Loại phí này chỉ áp dụng đối với xe ô tô hoạt động tại những khu vực nhất định và trong những khung thời gian nhất định.

Đây là loại phí mang tính tùy chọn, tự giác, người sử dụng phương tiện có thể lựa chọn không trả phí và đi theo một cung đường khác đã được bố trí sẵn cho phương tiện quá cảnh, hoặc tự giác chuyển sang một loại phương tiện khác không phải đóng phí (như chuyển sang phương tiện giao thông công cộng), hoặc chuyển sang khung giờ ngoài cao điểm.

Những người sử dụng phương tiện lựa chọn trả phí để quá cảnh qua khu vực thu phí sẽ tiết kiệm đáng kể thời gian nhờ vào việc cải thiện tốc độ lưu thông trên các trục đường trong khu vực thu phí.