Đại hội của Đảng, bàn việc của Dân

Và khép lại một sự kiện chính trị quan trọng ở cơ sở, cái được lớn nhất là niềm tin và sự kỳ vọng của cán bộ, đảng viên và nhân dân đối với Đảng, đối với những con người sẽ thay mặt Đảng triển khai những chủ trương, chính sách đi vào cuộc sống của nhân dân. Phó Bí thư Thường trực Quận ủy Hoàn Kiếm Lê Thị Minh Nguyệt đã trao đổi với Báo Hànộimới về kinh nghiệm tổ chức đại hội Đảng bộ cấp cơ sở.

Báo cáo chính trị phải mang hơi thở của nhân dân

- 5 năm của nhiệm kỳ 2010-2015 đã khép lại. Từ tháng 3 đến tháng 6, cùng với các quận, huyện, thị ủy, Quận ủy Hoàn Kiếm đã tiến hành đại hội các chi, Đảng bộ cấp cơ sở nhiệm kỳ 2015-2020. Vậy, so với các nhiệm kỳ trước, công tác chỉ đạo đại hội nhiệm kỳ này có những điểm mới gì, thưa đồng chí?

- So với các nhiệm kỳ trước, công tác chỉ đạo đại hội lần này có nhiều điểm mới, từ công tác chuẩn bị nội dung đại hội, chuẩn bị văn kiện, nhân sự cấp ủy đến việc phát huy dân chủ của đảng viên, phát huy trách nhiệm của cấp ủy trong việc chuẩn bị nhân sự cấp ủy, đặc biệt là công tác bầu cử trong Đảng. Khi quán triệt Chỉ thị số 36-CT/TƯ ngày 30-5-2014 của Bộ Chính trị và Kế hoạch 126-KH/TU của Thành ủy Hà Nội về đại hội Đảng các cấp tiến tới Đại hội đại biểu lần thứ XVI Đảng bộ thành phố, chúng tôi đặc biệt lưu ý các chi, Đảng bộ 3 ý: Thứ nhất, phải quán triệt hết sức sâu sắc các văn bản lãnh đạo, chỉ đạo của trung ương, Thành ủy và Quận ủy. Thứ hai, tổ chức tập huấn thật kỹ càng, nhất là quy trình, cách thức, phương pháp, kinh nghiệm tổ chức triển khai, bảo đảm cho việc tổ chức thành công. Chúng tôi có 77 tổ chức cơ sở Đảng (TCCSĐ) thì toàn bộ cán bộ chủ chốt và bí thư, phó bí thư của 520 chi bộ trực thuộc cấp ủy cơ sở được tổ chức tập huấn kỹ lưỡng. Ngoài ra, Ban Thường vụ Quận ủy còn thành lập 5 tổ công tác do các đồng chí ủy viên thường vụ làm tổ trưởng trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ các chi, Đảng bộ trong quá trình tổ chức đại hội. Thứ ba, phải nắm tốt tình hình và kịp thời xử lý tình huống phát sinh, nhất là nắm chắc diễn biến tư tưởng của cán bộ, đảng viên, những đòi hỏi của quần chúng nhân dân đối với đại hội Đảng các cấp.

- Về cơ bản, mỗi nhiệm kỳ đại hội là nhiệm vụ chính trị không chỉ là quan trọng đối với toàn Đảng mà còn với toàn dân. Ngoài công tác nhân sự thì việc chuẩn bị báo cáo chính trị rất quan trọng. Chất lượng báo cáo chính trị tốt hay không tốt, thể hiện năng lực lãnh đạo của TCCSĐ, đồng chí có nghĩ như vậy?

- Khi đi quán triệt các văn bản chỉ đạo đại hội cho các chi, Đảng bộ, nhất là khối phường, chúng tôi đặc biệt lưu ý các đồng chí trong cấp ủy: Đại hội của Đảng nhưng là bàn công việc của dân, cho nên đây là vấn đề hết sức quan trọng. Mà muốn bàn công việc của dân thì phải tập trung vào báo cáo chính trị. Báo cáo chính trị phải mang hơi thở của nhân dân, làm sao nói đúng được vấn đề nhân dân đang mong muốn, đang cần. Nếu như đại hội Đảng chỉ bàn công việc nội bộ trong Đảng, nhân dân thờ ơ, không quan tâm thì không gọi là đại hội Đảng. Để các cơ sở xây dựng báo cáo chính trị có chất lượng, ngoài việc hướng dẫn đề cương, Quận ủy khẩn trương xây dựng báo cáo chính trị của quận làm định hướng cho cơ sở xây dựng báo cáo chính trị, sau đó lấy ý kiến rộng rãi của quần chúng nhân dân, cán bộ đảng viên, các ngành, đoàn thể của quận... Báo cáo chính trị chuẩn bị tốt chính là cơ sở lý luận để làm công tác nhân sự cấp ủy. Hai nội dung này gắn bó chặt chẽ với nhau.

- Qua theo dõi, điều chúng tôi quan tâm là chủ đề đại hội của nhiều chi, Đảng bộ không đặt mục tiêu trở thành “hiện đại”. Liệu điều đó có là nghịch lý đối với quận trung tâm số một của Thủ đô Hà Nội là Hoàn Kiếm và lý do xuất phát từ đâu?

- Thủ đô được mở rộng, nhưng Hoàn Kiếm đã hình thành và tồn tại 1000 năm. Chúng tôi luôn tự hào và có thể nói rằng, hồn cốt của văn hóa 1000 năm Thăng Long - Hà Nội được tụ hội ở Hoàn Kiếm - quận trung tâm của Thủ đô. Thế cho nên, nếu hiểu từ “hiện đại” theo nghĩa đen có nhiều công trình quy mô đồ sộ, thì Hoàn Kiếm không thể triển khai theo hướng đó, mà phải đi vào phát triển chiều sâu, độ bền vững, tinh túy, chắt lọc những giá trị để thực hiện đúng vai trò, sứ mệnh mà lịch sử giao là gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa 1000 năm Thăng Long - Hà Nội. Vì vậy, khác với các quận, ở Hoàn Kiếm có yếu tố bảo tồn văn hóa nhưng lại nằm trong thành phố phát triển, trách nhiệm trong việc xây dựng văn minh, bảo tồn văn hóa, giữ gìn trật tự đô thị phải được tiến hành đồng thời. Và trong tiến trình phát triển của mỗi phường đều phải hướng tới sự văn minh, thể hiện trong ứng xử của người dân trong quận, trong phong cách kinh doanh. Làm theo sức của mình, từng phường và toàn quận sẽ đặt ra từng mục tiêu, nhiệm kỳ này thực hiện mục tiêu xây dựng đô thị văn minh, nhiệm kỳ sau đặt ra mục tiêu khác.

- Nhiều người từng biết đến một Hoàn Kiếm có đóng góp GDP lớn cho thành phố, tới một nền móng của văn hóa 1000 năm Thăng Long - Hà Nội mà Hoàn Kiếm là hạt nhân. Còn ở nhiệm kỳ 2015-2020, điều mà mọi người cần biết ở Hoàn Kiếm là điều gì?

- Đấy là văn hiến, văn hóa. Đương nhiên, Hoàn Kiếm vẫn là trung tâm hành chính - chính trị như thành phố xác định và còn là trung tâm văn hóa, trung tâm kinh tế. Nhưng chúng tôi đặt cái “trung tâm văn hóa” còn trước “trung tâm kinh tế”. Nhiệm kỳ tới phải làm sao để xây dựng văn hóa ở Hoàn Kiếm phải là tiêu biểu của văn hóa Thủ đô. Chỉ đơn cử, người kinh doanh ở phố cổ khi tiếp xúc với du khách nước ngoài, nếu không ứng xử văn minh sẽ không còn là vấn đề của Hoàn Kiếm, vấn đề của Thủ đô nữa mà nó là vấn đề của cả đất nước.

Chọn con người thực hiện đường hướng

- Theo Chỉ thị 36 của Bộ Chính trị, kỳ này phát huy rất tốt nguyên tắc tập trung dân chủ trong chuẩn bị nhân sự và phát huy trách nhiệm cao nhất của các đồng chí cấp ủy viên đương nhiệm trong việc chuẩn bị nhân sự cấp ủy khóa mới. Vậy, quá trình triển khai ở Hoàn Kiếm như thế nào, thưa đồng chí?

- Ngoài nội dung rất mới là đại hội cấp dưới có nhiệm vụ thảo luận về cơ cấu, số lượng của cấp ủy cấp trên thì kỳ này đặc biệt đề cao nguyên tắc tập trung dân chủ và trách nhiệm của cấp ủy đương nhiệm. Điều đó được thể hiện, công tác chuẩn bị nhân sự đại hội không phải hôm nay mới chuẩn bị mà được triển khai thực hiện từ giữa nhiệm kỳ khi thực hiện quy hoạch nhân sự cấp ủy, các chức danh cấp ủy và lãnh đạo quản lý nhiệm kỳ 2015-2020 và những năm tiếp theo. Như vậy, ngay từ khi làm công tác quy hoạch, rà soát, bổ sung quy hoạch đã mở rộng dân chủ trong Đảng, phát huy trách nhiệm cấp ủy viên trong giới thiệu cấp ủy quy hoạch rồi. Đến lúc đại hội, công tác chuẩn bị nhân sự lại được thực hiện với một quy trình rà soát hết sức chặt chẽ, yêu cầu đảng viên phải phát huy hết trách nhiệm. Nhiệm kỳ này có điểm mới là trung ương cho phép cấp ủy đương nhiệm chuẩn bị số dư tối đa từ 10-15%, còn lại 15-30% để đại hội giới thiệu, nhưng số dư không quá 30%. Xét cho cùng công tác chuẩn bị nhân sự cấp ủy là để thực hiện báo cáo chính trị của đại hội. Cho nên, Quận ủy Hoàn Kiếm đặc biệt quan tâm chỉ đạo cơ sở không chỉ nhăm nhăm chuẩn bị ai vào cấp ủy, ai không vào cấp ủy mà quan trọng nhất là chuẩn bị báo cáo chính trị. Sau khi chuẩn bị tốt báo cáo chính trị thì mới chuẩn bị một bộ máy nhân sự để thực hiện nhiệm vụ chính trị.

- Với việc Trung ương cho phép cấp ủy đương nhiệm phải chuẩn bị số dư tối đa từ 10-15%, còn lại để đại hội giới thiệu, nhưng số dư không quá 30%, có ý kiến cho rằng quy định như vậy là “áp đặt”. Quan điểm của đồng chí như thế nào?

- Xin khẳng định, trong quá trình chỉ đạo đại hội, chúng tôi thấy không áp đặt gì cả. Hoàn Kiếm đã tập huấn rất kỹ càng. Chúng tôi cũng phân tích rõ với đảng viên, trước hết công tác nhân sự cấp ủy không phải đến đại hội mới làm mà đây là việc được triển khai ngay sau khép lại đại hội này để chuẩn bị cho đại hội sau. Đặc biệt trong nhiệm kỳ này, toàn Đảng đã thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI), các cấp ủy đã kiểm điểm nghiêm túc hạn chế, yếu kém trong công tác tổ chức, cán bộ, nhận trách nhiệm, đề ra giải pháp khắc phục tồn tại của nhiệm kỳ trước, xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên vững mạnh. Ngay từ năm 2013 (giữa nhiệm kỳ), quá trình thực hiện công tác quy hoạch đã mở rộng dân chủ, căn cứ vào tiêu chuẩn, tiêu chí, đảng viên có quyền lựa chọn, giới thiệu người mình tín nhiệm vào trong quy hoạch các chức danh cấp ủy, cán bộ chủ chốt. Trước đại hội, các cấp ủy tiếp tục rà soát quy hoạch, đưa ra những người chưa thực sự đạt yêu cầu, đưa vào nhân tố mới, nhân tố trẻ với tinh thần quy hoạch có “động” có “mở”, có vào, có ra. Đến đại hội, lại thực hiện quy trình nhân sự chặt chẽ. Tất cả cơ sở đều chuẩn bị cấp ủy viên với số dư từ 10-15%; ứng cử viên nữ đạt 36,7%; dưới 30 tuổi 4,8%... Tất cả hết sức công khai, dân chủ, không hề áp đặt.

- Vậy, chất lượng đội ngũ cấp ủy sau đại hội có đạt được như mong muốn, thưa đồng chí?

- Trong 77 TCCSĐ chỉ có 2 đơn vị đại hội 3 nội dung, còn lại 75 TCCSĐ đều bầu một lần đủ số lượng cấp ủy (gồm 595 đồng chí), tỷ lệ nữ đạt cao (39,9%) nhưng tỷ lệ trẻ mặc dù có một số cơ sở đạt cao (trên 13%) nhưng tổng chung chỉ đạt 2,7%. Nguyên nhân là do nguồn cán bộ trẻ khó khăn, nhiều cơ sở Đảng doanh nghiệp không có đảng viên dưới 30 tuổi, hơn nữa việc cấu tạo nhân tố trẻ cũng khó. Các cấp ủy đã thực hiện trách nhiệm là chuẩn bị đủ tỷ lệ ứng cử viên trẻ, còn quyền quyết định chính là đại hội.

Ngoài hạn chế tỷ lệ trẻ không đạt, kết quả còn lại là tốt, trình độ đội ngũ cấp ủy được nâng lên. Rất mừng là không có cán bộ chủ chốt nào trượt, kể cả đơn vị trước đại hội có gặp khó khăn nhưng chúng tôi nắm và giải quyết tốt tình hình nên kết quả cuối cùng rất tốt.

Tuyệt đối không được “buông xuôi”

- Chỉ thị, nghị quyết là những quy định khung, bắt buộc, nhưng các vận dụng khác nhau quyết định tới thành công hay không thành công. Vậy chỉ đạo đại hội, Quận ủy Hoàn kiếm đúc rút được những kinh nghiệm gì để có thể vận dụng cho đại hội Đảng bộ quận sắp tới?

- Trước hết phải đặt nhiệm vụ chính trị ở địa phương, đơn vị lên hàng đầu và phải làm cho cấp ủy đương nhiệm và đại biểu ở đó nhìn thấy được yêu cầu nhiệm vụ để từ đó lựa chọn con người thực thi nhiệm vụ. Thứ hai, trong quá trình chuẩn bị nhân sự phải đánh giá cán bộ thật tốt, đặc biệt là cán bộ trẻ cần đánh giá rõ ưu, khuyết, khả năng phát triển để bồi dưỡng, thậm chí là phải tạo uy tín cho người trẻ.

Theo tôi, uy tín của cán bộ ngoài trách nhiệm cá nhân cán bộ phải tự tạo cho mình còn là nhiệm vụ của tổ chức. Một đồng chí cán bộ trẻ, có năng lực, trình độ tốt, nằm trong quy hoạch, vậy tại sao đến đại hội đưa vào quy hoạch lại bảo người ta không tốt. Đấy là trách nhiệm của cấp ủy, chưa tạo được uy tín cho người trẻ. Ngoài ra, ở những đơn vị gặp khó về nhân sự thì cần coi trọng mở rộng dân chủ; thậm chí là tổ chức lấy ý kiến đảng viên để làm cơ sở cho cấp ủy lựa chọn. Đáng mừng là 100% cán bộ chủ chốt của chúng tôi chưa “gãy” trường hợp nào. Ở nhiệm kỳ trước, ngoài bí thư, chủ tịch có trong cơ cấu, nhiệm kỳ này Quận ủy cấu tạo cả phó chủ tịch HĐND, UBND để nhằm bồi dưỡng cán bộ và coi đây là dịp đánh giá cán bộ, nếu đồng chí nào không trúng sẽ phải tính toán điều chuyển công việc. Rất vui là ngoài số ít anh em mới nhận nhiệm vụ, 40 phó chủ tịch HĐND, UBND phường được giới thiệu đều trúng cử.

Qua đây cho thấy, trong lãnh đạo, chỉ đạo phát hiện đơn vị, địa phương nào có vấn đề phải tìm hiểu sâu, xác định rõ nguyên nhân để có giải pháp giải quyết, vừa tăng cường công tác tư tưởng, công tác bồi dưỡng phương pháp cho người đứng đầu, người dự kiến vào cấp ủy. Thậm chí, có đơn vị chúng tôi phải xuống làm việc với cả Đảng bộ, tập thể cấp ủy vì liên quan đến tình hình nội bộ và công tác nhân sự. Nếu cấp trên buông xuôi thì cơ sở vẫn đại hội, vẫn bầu cấp ủy, nhưng vấn đề là không đúng yêu cầu của trung ương và thành phố, chất lượng không cao. Và quan trọng thông qua đại hội cơ sở, quận củng cố kinh nghiệm tổ chức đại hội cấp mình cho tốt.

- Trân trọng cảm ơn đồng chí!