Cuộc khủng hoảng Ukraine: Chưa thể tìm được lối thoát

Suốt 6 tháng qua, kể từ khi Tổng thống thân Nga Viktor Yanukovych bị lật đổ và thay thế bằng bộ máy cầm quyền thân phương Tây, tại các tỉnh miền Đông Ukraine chưa lúc nào im tiếng súng. Chiến sự ngày càng mang bóng dáng của một cuộc "nồi da nấu thịt" thật sự. Cũng có lúc le lói hy vọng chính quyền Kiev và các địa phương có thể đàm phán giải quyết bất đồng, nhưng rồi tất cả kỳ vọng lại bị nhấn chìm trong các cuộc đấu súng "huynh đệ tương tàn". Ngày 31-8, Thủ tướng nước Cộng hòa Nhân dân Donetsk (DPR) tự xưng Alexander Zaharchenko thông báo sẽ mở đợt phản công quy mô lớn thứ hai, hoàn tất việc loại bỏ "lò nướng" - nơi quân Ukraine bị bao vây - giúp khai thông hành lang giữa Donetsk và Luhansk. Trước đó, phát ngôn viên Trung tâm thông tin - phân tích của Hội đồng An ninh và Quốc phòng Ukraine Andrei Lysenko thông báo trong vòng một ngày, lực lượng Ukraine đã 21 lần đụng độ với các tay súng ly khai. Kiev còn cáo buộc có đạn pháo bắn từ lãnh thổ Nga sang các vị trí của quân đội Ukraine gần làng Gorodise và khu vực làng Makarovo thuộc tỉnh Luhansk.

Những động thái trên diễn ra sau khi lực lượng chính phủ Ukraine buộc phải rút quân khỏi khu vực gần thành phố Ilovaisk thuộc tỉnh Donetsk, miền Đông Nam Ukraine. Theo Chỉ huy tiểu đoàn lính Ukraine ở Donbass là Sementchenko, Tổng thống Ukraine Petro Poroschenko đã thông báo về một thỏa thuận đạt được với lực lượng đòi liên bang hóa ở khu vực này. Cụ thể, tất cả những binh lính Ukraine đang cố thủ tại Ilovaisk được phép mang theo vũ khí thoát ra theo hành lang đặc biệt để đến khu vực triển khai lực lượng chủ chốt. Ngoài ra, trong ngày 31-8, toàn bộ binh lính Ukraine bị lực lượng đòi liên bang hóa bắt giữ đã được trả tự do trong một cuộc trao đổi tù binh dự kiến sẽ được tiến hành ở Kharkov. Nhiều ý kiến cho rằng, đây là một dấu hiệu cho thấy chiến sự miền Đông Ukraine sẽ hạ nhiệt, nhưng theo các nhà phân tích, cuộc khủng hoảng Ukraine đã đẩy các bên vào tình thế khó có thể tìm được lối thoát. Thậm chí Tổng thống Ukraine còn cho rằng, Ukraine đang rất gần một cuộc chiến tranh toàn diện với Nga. Tỷ phú socola hy vọng các cuộc gặp quan trọng của EU và NATO vào đầu tháng 9 có thể giúp chấm dứt cuộc đối đầu quân sự tại miền Đông nước này.

Thế nhưng, nếu nhìn sâu vào bản chất những gì đang diễn ra tại Ukraine, có thể thấy rằng, triển vọng hòa bình cho đất nước này thật không đơn giản. Vì, đây được cho là cuộc giằng co giữa những chính trị gia theo đường lối thân phương Tây - muốn Ukraine liên minh với EU - còn phía bên kia là các lực lượng thân Nga, không muốn biến Ukraine thành con dao nhọn thọc sườn xứ Bạch dương. Thực chất, cuộc xung đột tại Ukraine chính là cuộc đụng độ giữa EU và Nga, là cuộc cạnh tranh chiến lược khu vực giữa EU và Nga, giữa chính sách "Đối tác phương Đông" của EU và dự án "Liên minh Á - Âu" của Nga. Trong chiến lược của cả EU và Nga thì Ukraine luôn nằm ở vị trí trung tâm.

Hiện tại, dư luận thế giới đang hướng sự chú ý tới cuộc đàm phán hòa bình mới giữa ba bên, Ukraine, Nga và Tổ chức An ninh và Hợp tác Châu Âu (OSCE) vào ngày hôm nay (1-9) ở thủ đô Minsk của Belarus và Hội nghị "NATO - Ukraine" trong khuôn khổ Hội nghị Thượng đỉnh NATO tại xứ Wales (Anh) vào ngày 4 và 5-9. Đây được cho là những sự kiện có thể mang lại thay đổi bước ngoặt cho cuộc khủng hoảng tại Ukraine theo chiều hướng tích cực hoặc ngược lại.