Có là thiếu sót?

Chuyện liên quan đến Nghị định 15/2016/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 79/2012/NĐ-CP, quy định về hoạt động biểu diễn nghệ thuật, trình diễn thời trang; lưu hành, kinh doanh bản ghi âm, ghi hình ca múa nhạc, sân khấu... được Chính phủ ban hành vào ngày 15-3. Sau khi Nghị định 15 được ban hành, Bộ VH,TT&DL ra thông tư hướng dẫn thực hiện, bao gồm những điều khoản về bản quyền tác phẩm âm nhạc, tức liên quan trực tiếp tới quyền lợi của nhạc sĩ, chủ sở hữu quyền tác giả. Các nhạc sĩ "đọc đi đọc lại" thông tư hướng dẫn và nhận ra "vấn đề": Khi xin cấp phép biểu diễn chương trình nghệ thuật, nhà tổ chức biểu diễn không cần có hợp đồng bản quyền với nhạc sĩ hoặc chủ sở hữu quyền tác giả. Đó là điều không hợp lý bởi chiểu theo Điều 9, Nghị định 15/2016/NĐ-CP thì hồ sơ cấp phép biểu diễn cần có "một văn bản cam kết thực thi đầy đủ các quy định của pháp luật về quyền tác giả hoặc bản sao hợp đồng hoặc văn bản thỏa thuận với tác giả hoặc chủ sở hữu quyền tác giả". Điều 13 Thông tư 01/2016 hướng dẫn thực hiện thủ tục nói trên bằng một mẫu văn bản cam kết chịu trách nhiệm trước pháp luật về việc thanh toán nhuận bút, thù lao sử dụng tác phẩm, nhưng đó chỉ là cam kết một phía (đại diện nhà tổ chức biểu diễn). Thế nên, các nhạc sĩ cho rằng, chỉ cần đơn phương ký vào mẫu cam kết, rồi nộp bộ hồ sơ là nhà tổ chức được cấp phép. Trong trường hợp đó, tác giả hoặc chủ sở hữu quyền tác giả lâm vào cảnh "nắm dao đằng lưỡi" bởi nhà tổ chức biểu diễn có thể lờ việc đàm phán hay nộp tiền tác quyền.

Vấn đề cấp phép biểu diễn nghệ thuật, liên quan đến việc chi trả nhuận bút, bản quyền tác phẩm vốn đã có sự nhập nhằng từ lâu. Nhạc sĩ Phó Đức Phương - Giám đốc Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam từng nói là ông toàn phải "chạy theo sau" để đòi tiền bản quyền của các đơn vị tổ chức biểu diễn và rất nhiều lần đã bị họ "quỵt".

Chi trả tiền bản quyền khi sử dụng tác phẩm âm nhạc là việc đương nhiên, đã được pháp luật quy định rõ ràng. Sẽ là thiếu sót nếu cơ quan chức năng không thể ban hành văn bản hướng dẫn thực hiện luật một cách chặt chẽ, hiệu quả.