Có an cư, mới lạc nghiệp

Cung vượt cầu

Hà Nội hiện có 10 khu công nghiệp đang hoạt động, thu hút khoảng 166 nghìn lao động. Tuy nhiên, việc phát triển thiết chế Công đoàn gồm tổ hợp công trình phục vụ người lao động, trong đó có nhà ở và các công trình dịch vụ phúc lợi như siêu thị, nhà trẻ, nhà văn hóa đa năng trên địa bàn thành phố chưa đáp ứng yêu cầu đề ra. Việc triển khai chậm do thiếu quỹ đất hoặc vướng mắc nhiều thủ tục. Tại các Khu công nghiệp Thăng Long (huyện Đông Anh), Quang Minh (huyện Mê Linh) vẫn còn quá ít nhà ở dành cho công nhân. Nhiều gia đình, nhóm công nhân phải ở trong các khu nhà trọ ẩm thấp, diện tích nhỏ hẹp.

Chị Nguyễn Minh Ngọc, công nhân Khu công nghiệp Thăng Long chia sẻ, dù gia đình có 2 con nhỏ nhưng chưa thể tiếp cận được nhà ở công nhân nên phải thuê phòng trọ với giá 2,3 triệu đồng/tháng, khiến chi phí cho cuộc sống, sinh hoạt càng eo hẹp, khó khăn hơn.

Còn tại thành phố Hồ Chí Minh, hiện có khoảng 2,2 triệu công nhân, nhưng chỉ có thể giải quyết được 15% nhu cầu về chỗ ở cho họ, số còn lại phải thuê phòng trọ. Tại tỉnh Bắc Ninh, còn khoảng 100 nghìn công nhân đang phải thuê trọ trong các khu dân cư, nhiều khu chất lượng sống và an ninh chưa bảo đảm. Theo khảo sát của Liên đoàn Lao động tỉnh và Ban Quản lý các khu công nghiệp tỉnh Bắc Ninh, 2/3 số con nhỏ của công nhân trong độ tuổi nhà trẻ, mẫu giáo và tiểu học (khoảng 50.000 trẻ) phải gửi về quê nhờ người thân chăm sóc.

Tương tự, tại Đà Nẵng, để giải quyết nhu cầu bức thiết của công nhân, Liên đoàn Lao động thành phố Đà Nẵng đề nghị cho phép chuyển đổi công năng của 2 ký túc xá sinh viên với quy mô 10.000 chỗ thành nơi ở của công nhân các Khu công nghiệp Hòa Vang và Liên Chiểu, nhưng cung vẫn không đủ cầu...

Tập trung giải quyết nhà ở cho thuê

Chủ tịch Liên đoàn Lao động tỉnh Bắc Ninh Nguyễn Thị Vân Hà cho biết: “Nhu cầu mua nhà ở xã hội của công nhân chủ yếu tập trung vào nhóm lao động quản lý, thu nhập cao, việc làm ổn định. Còn nhu cầu thuê nhà ở chủ yếu tập trung ở nhóm công nhân có mức thu nhập thấp đến trung bình khá, hay thay đổi việc làm hoặc sống cùng gia đình, người thân”.

Do vậy, theo bà Nguyễn Thị Vân Hà, khi duyệt quy hoạch các khu công nghiệp, khu chế xuất cần quan tâm quy hoạch đất xây dựng các thiết chế văn hóa - thể thao, nhà ở, nhà trẻ, mẫu giáo, trạm y tế, nhằm giải quyết những nhu cầu thiết yếu của công nhân. Nhà nước đầu tư một phần ngân sách xây dựng nhà ở cho công nhân thuê. Ngoài ra, cần có quy định nếu doanh nghiệp không bố trí được nhà ở cho công nhân phải hỗ trợ tiền thuê nhà, tối thiểu 500.000 đồng/tháng/người và được hạch toán vào chi phí của doanh nghiệp.

Cùng chung quan điểm, Chủ tịch Liên đoàn Lao động thành phố Hồ Chí Minh Trần Thị Diệu Thúy nhấn mạnh, việc phát huy các dự án xây nhà ở cho công nhân thuê sẽ góp phần giải quyết vấn đề ách tắc giao thông, di chuyển của người lao động thuận lợi hơn. Cũng cần có chính sách hỗ trợ chủ nhà trọ nâng cấp nhà trọ để công nhân có điều kiện sinh hoạt bảo đảm hơn.

Liên quan đến vấn đề này, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cho biết, đã kiến nghị Chính phủ coi chăm lo phúc lợi xã hội về nhà ở cho công nhân, lao động là một yêu cầu cấp thiết. Bên cạnh huy động nguồn lực của các doanh nghiệp, cần bố trí thêm ngân sách để chăm lo về nhà ở, nhà trẻ, nơi vui chơi, sinh hoạt văn hóa, thể thao cho người lao động tại các khu công nghiệp, khu chế xuất; có cơ chế cho phép doanh nghiệp đông công nhân được phép mua hoặc thuê mua đối với các dự án nhà ở để cho chính lao động doanh nghiệp đó mua hoặc thuê mua, góp phần “an cư, lạc nghiệp”. Cùng với đó là xem xét, lồng ghép phần xây dựng nhà ở tại Đề án “Đầu tư xây dựng các thiết chế của Công đoàn tại các khu công nghiệp, khu chế xuất” vào Đề án “Xây dựng 1 triệu căn hộ nhà ở cho công nhân, cho người có thu nhập thấp” do Bộ Xây dựng chủ trì.

Trong lúc chờ đợi việc xây dựng nhà ở xã hội đáp ứng cơ bản nhu cầu về nhà ở thì trước mắt, việc cần làm ngay là cải thiện chỗ ở, chất lượng nhà ở cho người lao động hiện đang thuê trọ trong các khu dân cư. Đó là bằng việc Nhà nước có chính sách đầu tư, hỗ trợ cơ sở hạ tầng như điện, đường, trường, trạm y tế, nhà văn hóa. Cùng với đó, cần hỗ trợ vay tài chính cho những hộ dân gần các khu công nghiệp xây dựng, cung cấp dịch vụ nhà thuê cho người lao động; giảm giá điện, nước, vệ sinh môi trường, thuế, để chất lượng cuộc sống của người lao động được cải thiện hơn.