Chung một nỗi lo vệ sinh

- Đâu là những vấn đề cần chú trọng khi thanh, kiểm tra công tác bảo đảm ATVSTP dịp này, thưa ông?

- Dịp Tết Trung thu lượng bánh cùng các sản phẩm rượu, bia, nước giải khát tăng đột biến lượng tiêu thụ. Năm nay, có cơ sở lớn sản xuất đến 2.000 tấn bánh trung thu, tăng thêm 500 tấn so với vụ trước. Điều này cho thấy sức tiêu thụ rất lớn. Ngoài ra còn có bánh trung thu nhập khẩu. Tất cả đều cần được kiểm soát chặt chẽ về chất lượng. Do đó, các đoàn kiểm tra cả TƯ và địa phương phải chú trọng điều kiện sản xuất về nhà xưởng, khu vực bảo quản bánh, bảo quản nguyên liệu; kiểm tra về nguồn gốc nguyên liệu. Đặc biệt, người trực tiếp tham gia các công đoạn làm bánh cũng cần đủ điều kiện về sức khỏe. Vì bánh trung thu, nhất là bánh dẻo được coi là "bánh tươi" có hạn sử dụng ngắn, lại qua nhiều công đoạn chế biến thủ công nên sức khỏe của người tham gia sản xuất, sự tuân thủ các điều kiện vệ sinh trong quá trình sản xuất bánh ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng sản phẩm. Chỉ riêng bàn tay bẩn cũng đã là nguy cơ cao gây ô nhiễm vi sinh cho sản phẩm. Ngoài ra, các đoàn còn kiểm tra điều kiện vệ sinh cơ sở, dụng cụ; sử dụng test nhanh để xác định có hay không các ô nhiễm vi sinh; lấy mẫu các loại bánh để xét nghiệm về đường hóa học, chất bảo quản, phụ gia thực phẩm…

Việc ghi nhãn sản phẩm cũng là vấn đề đáng lưu tâm. Thực tế trong tuần đầu kiểm tra, đã phát hiện tình trạng cơ sở sản xuất chỉ ghi hạn sử dụng trên hộp bánh nhưng trên từng bao gói của bánh lại không ghi. Điều này không đúng với quy định về nhãn mác sản phẩm.

- Như ông nói, nguồn gốc nguyên liệu có vai trò quan trọng cho chất lượng của bánh. Mới đây cơ quan chức năng đã phát hiện lượng lớn trứng muối, bột có hương đậu xanh nhập không hóa đơn, chứng từ. Vậy nguyên liệu sẽ được kiểm tra như thế nào?

- Để kiểm soát chất lượng bánh, ngoài việc kiểm tra các chỉ tiêu về vi sinh, điều kiện vệ sinh cơ sở, vệ sinh dụng cụ hoặc vệ sinh cá nhân… đoàn kiểm tra sẽ kiểm tra việc sử dụng phụ gia, hương liệu quá mức, ngoài danh mục cho phép và đặc biệt là nguồn gốc nguyên liệu. Quá trình kiểm tra sẽ làm rõ nguồn gốc qua hóa đơn chứng từ thể hiện nguồn cung. Các mẫu bánh sẽ được xét nghiệm. Mới đây đoàn thanh tra liên ngành TƯ đã tạm đình chỉ sản xuất một cơ sở sản xuất bánh cao cấp vì thời điểm kiểm tra đơn vị này không có hóa đơn chứng từ về nguồn gốc phụ gia.

- Ông có thể đánh giá về chất lượng bánh cao cấp, bánh "sao"? Các loại bánh này có trong tầm kiểm tra hay không?

- Doanh nghiệp có quyền đặt tên sản phẩm của mình theo tên nguyên liệu có trong sản phẩm bánh. Bởi để thu lợi nhuận và nâng tầm "đẳng cấp" của bánh, hiển nhiên nhà sản xuất phải thổi phồng những thành phần nguyên liệu quý hiếm có trong bánh, mặc dù những thành phần này chỉ chiếm tỷ lệ rất nhỏ. Theo đó, có thể người tiêu dùng sẽ phải trả một số tiền lớn hơn rất nhiều so với chi phí, giá trị thực của chiếc bánh. Tuy nhiên, đây là quyền lựa chọn của người tiêu dùng. Trách nhiệm của chúng tôi là kiểm tra, giám sát về chất lượng sản phẩm nên các cơ sở sản xuất bánh bình dân hay cao cấp, thủ công hay hiện đại cũng đều được kiểm tra.

Với bánh có các thành phần đặc biệt "cao lương mỹ vị" có thể xác định được thành phần cao cấp thông qua xác định các nguyên liệu. Trong trường hợp quảng bá, công bố bánh có nguyên liệu cao cấp A nhưng xét nghiệm, kiểm tra không thấy nguyên liệu này trong bánh thì sản phẩm đó không chỉ vi phạm về chất lượng mà còn vi phạm gian lận thương mại. Thanh tra cũng vừa xử lý nghiêm một khách sạn 5 sao ở Hà Nội khi phát hiện bánh cao cấp, quảng bá là thuần việt nhưng nguyên liệu, hương liệu nhập từ Trung Quốc qua một công ty ở chợ Hôm. Lỗi vi phạm ở đây trước hết là vi phạm quảng cáo không qua phê duyệt, nội dung quảng cáo về sản phẩm lại khác với bản chất của sản phẩm.

- Qua nhiều vụ việc bắt giữ mỡ động vật ôi, cũ, không rõ nguồn gốc, người tiêu dùng lo ngại về nguy cơ sử dụng loại nguyên liệu kém chất lượng này cho sản xuất bánh. Chúng ta có thể kiểm tra được chính xác không?

- Mỡ là một trong những thành phần chính khi sử dụng làm bánh. Các cơ quan chức năng từng bắt được các xe chở mỡ ôi, không nguồn gốc khiến người tiêu dùng lo ngại nguy cơ loại mỡ này bị tận dụng để làm bánh. Tuy nhiên, chúng ta hoàn toàn có thể sử dụng test nhanh để kiểm tra được dầu mỡ ôi khét, giúp kiểm soát tốt hơn chất lượng bánh cũng như phát hiện xử lý kịp thời các vi phạm về chất lượng.

Tôi cho rằng việc thanh, kiểm tra phát hiện sai phạm và xử phạt là biện pháp cần thiết. Nhưng công bố công khai các địa chỉ, sản phẩm vi phạm để người tiêu dùng biết sẽ có hiệu quả mạnh hơn, đó là cách trực tiếp nhất, ngắn nhất giúp người tiêu dùng tránh được những sản phẩm vi phạm hoặc những sản phẩm có gian dối.