Chưa thể “tan băng”

Trước đó, vào cuối tháng 5, Mỹ đã áp đặt các biện pháp trừng phạt với PDVSA và 6 công ty nước ngoài khác với lý do các công ty này có quan hệ làm ăn với Iran. Lệnh trừng phạt cấm PDVSA không được mua các công nghệ dầu khí, không được ký hợp đồng với Mỹ cũng như nhận hỗ trợ tài chính của Washington với những hoạt động xuất nhập khẩu. Các biện pháp trừng phạt này được Mỹ ban hành sau khi đảng Cộng hòa liên tục gây sức ép suốt nhiều tháng qua đòi Nhà Trắng phải có phản ứng về quan hệ được cho là sự ủng hộ của chính quyền Tổng thống H.Chavez với Iran.

Venezuela là nhà xuất khẩu dầu thô lớn thứ năm thế giới, cung cấp khoảng 15% lượng dầu nhập khẩu vào Mỹ. Vì vậy, phần lớn lệnh trừng phạt trên mang tính chất tượng trưng, không ảnh hưởng nhiều tới giao dịch của PDVSA với các công ty tại Mỹ, các thị trường khác trên thế giới cũng như chi nhánh của công ty đóng tại Mỹ.

Thời gian qua, quan hệ Mỹ - Venezuela luôn trong tình trạng "ông chằng bà chuộc". Đặc biệt, căng thẳng giữa Venezuela và Mỹ đã lên tới đỉnh điểm dưới thời Tổng thống Mỹ George W.Bush. Tổng thống H.Chavez từng bày tỏ hy vọng sẽ cải thiện được mối quan hệ với Washington khi Nhà Trắng có chủ mới là ông Barack Obama, nhưng tất cả đều chưa đi đến đâu. Theo Ngoại trưởng Maduro, Venezuela đã nỗ lực thiết lập một cuộc đối thoại với Mỹ sau khi ông B.Obama đảm nhận chức vụ tổng thống, song những nỗ lực này đã bị chối từ. Và nguyên nhân chính dẫn đến mối căng thẳng giữa hai nước vẫn là liên quan đến việc Mỹ đặt 7 căn cứ quân sự tại Colombia hồi năm 2009.

Trong khi đó, mối quan hệ giữa Tổng thống H.Chavez và Iran trong 10 năm qua không ngừng nồng ấm với các chuyến thăm qua lại lẫn nhau. Iran và Venezuela đã tìm thấy quan điểm chung trong quan hệ với Mỹ trong bối cảnh hai nước đều là thành viên của Tổ chức Các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) và có mối quan hệ hợp tác quân sự và kinh tế chặt chẽ. Điều này khiến giới chức Nhà Trắng đau đầu. Hơn nữa, đằng sau những thỏa thuận được ký kết giữa hai quốc gia giàu dầu mỏ này dường như có thêm một sự thống nhất quan điểm rằng, với cái bắt tay thật chặt, sẽ tạo thành một đối trọng mạnh hơn trước các đối thủ và cũng khó cô lập Iran. Do đó, sự ủng hộ của Tổng thống H.Chavez với chương trình làm giàu uranium của Iran khiến các quan chức quốc phòng của Mỹ không thể không quan ngại. Trong bối cảnh như vậy, quyết định trừng phạt PDVSA được Mỹ thực hiện vì cho rằng Iran đang sử dụng lợi nhuận từ ngành năng lượng để nuôi sống chương trình hạt nhân. Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ James Steiberg khẳng định: "Tất cả những công ty này (trong đó có PDVSA) đã tham gia các hoạt động liên quan đến việc cung cấp sản phẩm dầu mỏ đã tinh chế cho Iran, gồm cung cấp trực tiếp xăng dầu và các sản phẩm có liên quan". Washington luôn đứng đầu các nỗ lực quốc tế trong thúc đẩy thực thi các biện pháp trừng phạt hà khắc hơn nhằm vào Iran để gây áp lực buộc quốc gia Hồi giáo này phải từ bỏ chương trình hạt nhân. Vào thời điểm quan hệ tay ba: Mỹ - Iran - Venezuela chưa được cải thiện thì không có gì khó hiểu khi Washington tỏ ra lo ngại trước sự thân thiết giữa Caracas và Tehran.

Do đó, đoán trước được bất kỳ bước đột phá tích cực nào trong quan hệ Caracas - Washington trong tương lai gần sẽ là điều khó. Chưa kể mối quan hệ này đang căng thẳng thêm khi Mỹ vừa áp đặt lệnh trừng phạt lên PDVSA trong tháng qua.