Chưa hiệu lực đã lo bị “lách”

Sự cố này đã được khắc phục song tại nhiều địa phương vướng mắc lại nằm ở Khoản 4, Điều 2 của nghị định. Nhiều cán bộ ngành dân số lo ngại về một "phong trào" lách luật đang hình thành và hậu quả là số người sinh con thứ 3 trở lên sẽ tăng cao.

Lại chuyện "lách" câu chữ
Tại Khoản 4, Điều 2 của Nghị định 20/2010 NĐ-CP (ra đời ngày 8-3) quy định: "Cặp vợ chồng sinh lần thứ 3 trở lên, nếu tại thời điểm sinh chỉ có 1 con đẻ còn sống, kể cả con đẻ đã cho làm con nuôi". Theo đó, nhiều người suy diễn rằng nếu cặp vợ chồng đã có 2 con, cho 1 con đi làm con nuôi thì tiếp tục sinh lần thứ 3 mà không vi phạm.

Trong chuyến cùng đi giám sát chiến dịch tăng cường truyền thông lồng ghép dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản/KHHGĐ với Chi cục Dân số - KHHGĐ Hà Nội tại huyện Thường Tín, ông Nguyễn Trọng Mặn, cán bộ chuyên trách DS xã Dũng Tiến cho phóng viên Hànộimới biết, mấy năm gần đây số sinh và sinh con thứ 3 của xã tăng đột biến; phải khó khăn, quyết liệt lắm thì đến năm 2009, xã Dũng Tiến mới từng bước kiềm chế được với số trẻ sinh giảm 9 cháu so với năm trước, nhưng số con thứ 3 trở lên vẫn ở mức cao, 20 cháu dù đã giảm 18 cháu so với năm 2008. Đáng lo ngại hơn là năm 2010 này số sinh con thứ 3 đang có chiều hướng tăng trở lại mà nguyên nhân cũng là do người dân "hiểu nhầm" câu chữ trong Nghị định 20. Đa phần người dân cho rằng Nghị định 20 đã "cho phép" sinh thêm con thứ 3 với điều kiện cho bớt con làm con nuôi.

Chị Đỗ Thị Hải Liên, cán bộ chuyên trách DS xã Nghiêm Xuyên cho biết, những ngày qua rất nhiều chị em đã có 2 con đến hỏi về việc được sinh con thứ 3 khi đã cho một đứa đi làm con nuôi. Chị Liên tỏ ý quan ngại hơn vì hiện nay nhiều cán bộ công chức cũng đã "kháo" nhau như vậy, nhất là những người đang có 2 con một bề là gái tỏ ra "hào hứng" và kết quả là không ít người xuất hiện tư tưởng sinh thêm con thứ 3.

Cán bộ chuyên môn lúng túng
Trăn trở về điều này, TS Lê Thanh Sơn, Phó Chủ tịch UBND huyện Thường Tín cho rằng, công tác tuyên truyền về thực hiện chính sách DS-KHHGĐ đang gặp khó khăn từ Nghị định 20. Vì vậy, những quy định này cần được giải thích rõ. Không chỉ Hà Nội mà ở các tỉnh, thành khác trong cả nước công tác DS-KHHGĐ cũng đang bị vướng mắc về điều này. Tại hội thảo do Tổng cục Dân số-KHHGĐ mới vừa tổ chức cuối tháng 3 cho thấy nhiều tỉnh, thành cũng đang gặp khó khăn trong công tác tuyên truyền Nghị định 20 này.

Là địa phương có tỷ lệ chênh lệch giới tính khi sinh rất cao 125/100 (trai/gái), Phó Giám đốc Sở Y tế tỉnh Hưng Yên lo ngại tình trạng hiểu nhầm của một bộ phận nhân dân ngày càng lan rộng, nếu công tác tuyên truyền không làm khéo, làm mạnh sẽ dẫn tới tình trạng tăng sinh con thứ 3, kéo theo đó là cả việc lựa chọn giới tính thai nhi.

Góp thêm một chuyện có liên quan đến việc cho con nuôi, Phó Chi cục trưởng Chi cục DS-KHHGĐ Vĩnh Phúc cho biết, từ những năm 1993-1994, tại một huyện của Vĩnh Phúc, ông Chủ tịch UBND huyện đã yêu cầu điều tra về một y sỹ sinh con thứ 3 mà trước đó đã làm thủ tục cho con làm con nuôi. Vài năm sau, khi ông chủ tịch này nghỉ hưu, chính con trai ông cũng lại làm thủ tục cho con làm con nuôi rồi sinh con lần thứ 3 để có được cậu ấm "nối dõi tông đường".

Như vậy, để tháo gỡ cho công tác tuyên truyền chính sách DS-KHHGĐ và Nghị định 20 đi vào cuộc sống đúng với tinh thần, nội dung theo Pháp lệnh Dân số sửa đổi thì cần phải có văn bản định hướng, chiến lược tuyên truyền mạnh nhằm giải thích rõ để người dân không bị hiểu lầm.