Chưa bao giờ là bài toán đơn giản

Mang con giống về chợ phố

Ban đầu chỉ có vài hộ với mấy cái lồng nhỏ bán chó, mèo, gà, vịt dần dần hình thành chợ với đầy đủ các loại giống vật nuôi, từ bình dân đến cao cấp, trong đó có cả vật nuôi làm cảnh, giá lên tới hàng triệu, chục triệu đồng. Ông Thắng - một người dân làng Đa Sỹ, phường Kiến Hưng, quận Hà Đông cho biết: Mình thường xuyên đi chợ này bởi đây là chợ vật nuôi phong phú và rẻ nhất Hà Nội hiện nay. Tuy Kiến Hưng giờ đã lên phường nhưng nhiều người vẫn giữ thói quen và nhu cầu nuôi các con vật trong nhà như chó, mèo. Một số hộ gia đình có diện tích đất vườn còn nuôi thêm một vài con gà, hoặc vài cặp chim bồ câu. Nhiều người lại có thú nuôi gà chọi, gà tre… làm cảnh và lấy thực phẩm sạch. Vậy nên, mỗi khi cần con giống, chúng tôi lại đến chợ phiên này.

Không chỉ có khách hàng quen ở khu vực Hà Đông, chợ còn thu hút nhiều người có thú chơi động vật tìm đến để giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm và cũng là để khoe thú cưng của mình. Với những người không có điều kiện phù hợp để nuôi những con vật yêu thích, đến chợ đơn giản chỉ là đi ngắm nghía những chú chó, chú mèo xinh xắn, hòa mình vào cái cảm giác nhộn nhịp, gần gũi, thân thuộc của một phiên chợ quê vốn đã bị mai một trong đời sống đô thị. Đi vào phiên chợ cuối tuần, chúng tôi còn gặp những ông bố, bà mẹ dắt theo con nhỏ; các em vô cùng háo hức, tò mò bởi được tận mắt chứng kiến những “giáo cụ trực quan” vô cùng sinh động: Đây là con lợn con, chim bồ câu hay con thỏ... Chẳng riêng trẻ em, người lớn cũng có những thích thú của riêng mình.

Anh Hải, nhà ở Bắc Từ Liêm, người vừa trả giá 470 nghìn đồng để sở hữu một chú chó lai Phú Quốc cho biết, đây lần đầu tiên đi chợ vật nuôi Hà Đông cùng một người bạn. “Thấy chú chó này đẹp quá nên tôi mua về nuôi. Ở chợ này, người bán hàng rất dễ tính, sau khi mặc cả từ 500 nghìn đồng xuống còn 470 nghìn, tôi còn được người bán bớt cho 10 nghìn đồng tiền vía để con vật dễ nuôi” - anh Hải chia sẻ. Khu vực bán gà chọi là nơi thu hút cánh mày râu đến xem “tướng” gà, xem gà chọi thử, vài ông còn hăng máu “cược nhau” hay bình luận về điểm mạnh, điểm yếu của mỗi chú “gà chiến”…

Chợ vật nuôi ở Hà Đông khá phong phú, từ gà, vịt, ngan, ngỗng, lợn đến chó, mèo, chim cảnh, chó cảnh… Đôi khi còn có những người bán các con vật lạ như chồn, sóc... Ông Nam, một người buôn chó ở thị trấn Chúc Sơn, Chương Mỹ nói: “Tôi đi chợ này từ năm 2008. Ở quê tôi, nhà nào có chó con “xuất chuồng” tôi đều mua hết, mang đi các chợ bán lẻ. Cái nghề này như đi câu, có ngày kiếm được 300 - 500 nghìn đồng nhưng cũng có hôm được cả triệu bạc”. Đã đi lần lượt khắp các chợ Hà Đông, Chợ Bưởi, Chợ Mơ, Chợ Canh, ông Nam khẳng định chợ ở Hà Đông là dễ bán nhất. “Ở đây, người mua khá đông lại không quá khó tính. Địa điểm họp chợ cũng rộng rãi. Mỗi tháng, tôi phải đóng một khoản phí chợ, gửi xe, kiểm dịch”. Ngoài thương lái còn có nhiều người dân khắp các vùng lân cận đem những ổ mèo con, chó con tới chợ bán lẻ hoặc bán cho các chủ buôn.

Chưa “chính danh” nên khó quản

Dù chợ vật nuôi có quy mô khá lớn, nhưng chỉ họp tạm bợ ngoài vỉa hè bên cạnh chợ Hà Đông trên phía đường Bà Triệu. Không có mái che nắng, che mưa, nên cả người bán và người mua đều khá vất vả. Đó là chưa kể đến việc buôn bán trên vỉa hè, những hôm khách đông còn tràn cả ra lòng đường gây ách tắc giao thông. “Do là chợ tự phát, chỉ họp tạm trên vỉa hè nên cả người mua và bán đều gặp nhiều khó khăn. Nắng đã vậy, ngày mưa to, gió lớn thì phần đông tiểu thương phải nghỉ chợ” - một người thường xuyên bán hàng tại chợ cho biết. Điều đáng nói là chợ vật nuôi Hà Đông không chỉ họp lấn vỉa hè, gây mất an toàn giao thông, mất vệ sinh môi trường mà còn ẩn chứa nhiều nguy cơ liên quan đến công tác phòng ngừa dịch bệnh.

Trao đổi với phóng viên về vấn đề này, Phó Chi cục trưởng Chi cục Thú y Hà Nội Nguyễn Ngọc Sơn cho biết, căn cứ theo Quyết định số 71/2007/QĐ-UBND Hà Nội, ngày 22-6-2007 cơ quan hữu trách đã ban hành quy định “Phòng chống dịch bệnh gia súc, gia cầm trên địa bàn thành phố”, trong đó nói rõ: Cấm buôn bán, giết mổ gia cầm sống tại các quận, các thị trấn, khu tập trung đông dân cư. Do vậy, việc tồn tại một chợ vật nuôi giữa lòng thành phố là trái với quy định. Trách nhiệm này thuộc về chính quyền địa phương.

Thừa nhận để chợ vật nuôi tồn tại là sai quy định của thành phố, nhưng khi trao đổi với phóng viên, ông Phạm Đình Tuyên, Chủ tịch UBND phường Nguyễn Trãi cho rằng, đây là chợ truyền thống, hình thành đã nhiều năm. Trước năm 2014, chợ vật nuôi do Ban Quản lý chợ Hà Đông quản lý, từ giữa năm 2014 đến nay UBND quận Hà Đông mới giao cho phường quản lý. Khi tiếp quản, UBND phường đã có ý kiến với Ban Quản lý chợ Hà Đông nên đưa các hộ kinh doanh tại chợ vật nuôi vào bên trong chợ để bảo đảm mỹ quan và vệ sinh môi trường. Tuy nhiên, chợ Hà Đông không có chức năng bán con giống nên Ban Quản lý chợ không sắp xếp được. Về phía phường Nguyễn Trãi, để quản lý vỉa hè tuyến đường Bà Triệu, UBND phường đã phân công lực lượng thường xuyên hướng dẫn các hộ buôn bán vật nuôi không vi phạm trật tự công cộng, không làm cản trở giao thông. Ông Phạm Đình Tuyên cũng cho rằng đây là tồn tại cũ, chợ họp theo phiên và còn là nét văn hóa đặc trưng của khu vực nên việc cấm chợ là điều hết sức khó khăn đối với chính quyền phường.

Dù còn không ít vấn đề liên quan đến công tác quản lý chợ vật nuôi Hà Đông, nhưng với nhiều người, nhất là những người yêu quý vật nuôi, khu chợ này vẫn nên được tồn tại, thậm chí là phát triển bởi đây không chỉ là một nhu cầu có thực mà còn là một nét văn hóa. Nhiều người còn so sánh chợ vật nuôi Hà Đông với Chợ Bưởi - một trong những chợ phiên lâu đời hiếm hoi còn được duy trì cho đến nay giữa lòng Hà Nội. Chợ Bưởi hôm nay đã được xây dựng lại khang trang, hiện đại hơn và trở thành một trung tâm thương mại với các mặt hàng đa dạng nhưng để duy trì và níu giữ nét đẹp của Chợ Bưởi xưa, ở đây vẫn có một khu vực buôn bán con giống, cây cảnh. Mà không chỉ có Chợ Bưởi hay chợ Hà Đông, trong nội đô vẫn còn một vài khu chợ bán vật nuôi kiểu này trên tuyến đường Kim Ngưu thuộc địa bàn quận Hai Bà Trưng…

Có thể nói, trong quá trình phát triển, việc cân đối hài hòa giữa nhu cầu có thật của người dân, nét văn hóa trong đời sống dân sinh với công tác quản lý, quy hoạch đô thị chưa khi nào là bài toán đơn giản…