Chú trọng nhiều hơn đến chất lượng việc làm để đẩy mạnh phát triển KT

Báo cáo tập trung vào phân tích các chỉ số về thị trường lao động của Việt Nam cũng như mối liên hệ giữa các số liệu về thị trường lao động và các chỉ tiêu kinh tế - xã hội. Báo cáo cũng cho thấy bức tranh tổng thể về việc làm, thị trường lao động Việt Nam, đặc biệt việc làm phi chính thức hiện chiếm tỉ lệ lớn hơn ở Việt Nam (trên 70%), là một tài liệu quý báu cho việc phân tích kinh tế xã hội, thị trường lao động cho các nhà hoạch định chính sách tham khảo.

Trung tâm Quốc gia Dự báo và Thông tin Thị trường Lao động thuộc Cục Việc làm, Bộ LĐ-TBXH là cơ quan thực hiện báo cáo, với sự hỗ trợ kỹ thuật của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), thông qua qua Dự án Thị trường Lao động do Liên minh Châu Âu (EU) tài trợ.

Báo cáo Xu hướng Việc làm 2010 đã nêu bật một số thành tựu quan trọng đạt được trong giai đoạn 2007 - 2009. Bà Nguyễn Thị Kim Ngân, Bộ trưởng Bộ LĐ-TBXH cho biết: Giải quyết việc làm cho người lao động là một trong những mục tiêu chính của các chính sách phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh nền kinh tế nước ta đang hội nhập sâu và rộng vào nền kinh tế thế giới. Trong thời gian qua, cùng với những thành tựu đạt được của kinh tế thì vấn đề tạo việc làm của người lao động Việt Nam cũng có những kết quả đáng khích lệ, hàng năm tạo việc làm cho từ 1,5 – 1,7 triệu lao động, giảm tỉ lệ thất nghiệp thành thị xuống còn 4,43%/năm vào năm 2010.

Bà Rie Vejs-Kjeldgaard, Giám đốc Văn phòng ILO tại Việt Nam cho rằng: “Phân tích và thông tin thị trường lao động là yếu tố chủ chốt để nhân rộng việc làm bền vững và có năng suất, giúp các nhà đầu tư và các nhà hoạch định chính sách có cái nhìn rõ hơn về các xu hướng việc làm. Việc làm bền vững được coi là cách thức bền vững nhất để giúp người dân thoát khỏi đói nghèo và là mấu chốt quan trọng của Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ (MDGs)”. Bà Rie Vejs-Kjeldgaard chia sẻ: “Báo cáo Xu hướng Việc làm Việt Nam đưa ra một tập hợp dữ liệu và phân tích quan trọng về thị trường lao động Việt Nam. Thông qua việc cung cấp tổng quan về những chuyển biến đang diễn ra trong thị trường lao động, hệ thống thông tin thị trường được thiết lập để hình thành nên báo cáo sẽ tiếp tục mang lại nhiều lợi ích cho tương lai của Việt Nam”.

Đại sứ của Liên minh châu Âu tại Việt Nam, Sean Doyle, cho biết: “Là một trong những thị trường xuất khẩu hàng đầu của Việt Nam và nguồn đầu tư trực tiếp nước ngoài lớn nhất, Liên minh Châu Âu nhìn nhận tính hiệu quả của thị trường lao động là yếu tố cốt lõi để tiếp tục công cuộc phát triển kinh tế thành công tại Việt Nam”.

Kết quả của báo cáo:

Trong giai đoạn từ năm 2007 và 2009, Việt Nam gặp nhiều thách thức do tác động của nền kinh tế toàn cầu bị suy giảm với những ảnh hưởng rõ rệt đến thị trường lao động. Nghiên cứu lực lượng lao động đã cho thấy một số xu hướng việc làm quan trọng trong giai đoạn này.

Các mục tiêu của Chương trình Việc làm Bền vững đã đạt được là một yếu tố quan trọng để chống đói nghèo. Tỷ trọng việc làm dễ bị tổn thương giảm xuống 4,3 điểm phần trăm do sự gia tăng tỷ trọng lao động làm công ăn lương (2,9 điểm phần trăm) và gia tăng lao động tự làm (8,2 điểm phần trăm). Tuy nhiên, sự gia tăng tỷ trọng lao động gia đình không được trả công (4,0 điểm phần trăm) trong cùng kỳ đi ngược lại xu hướng giảm của nhóm việc làm dễ bị tổn thương.

Việt Nam có tỷ số việc làm trên dân số tương đối cao, với gần 75% dân số từ 15 tuổi trở lên. Tuy nhiên, do ảnh hưởng bất ổn của khủng hoảng tài chính toàn cầu, tỷ lệ tham gia lực lượng lao động ở Việt Nam đã giảm trong giai đoạn từ 2007 đến 2009. Tỷ lệ tham gia lực lượng lao động tăng đối với nam giới và nữ giới trong độ tuổi 15 – 19 (từ 37,1% năm 2007 lên 43,8% năm 2009) cho thấy rằng đã có một lượng lớn thanh thiếu niên rời bỏ nhà trường để tìm việc kiếm sống và hỗ trợ gia đình.

Ngành chiếm nhiều lao động nhất ở Việt Nam là các ngành nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản, với gần 23 triệu lao động trong năm 2008. Số liệu trên cho thấy sự chuyển đổi cơ cấu của thị trường lao động Việt Nam từ những việc làm trong ngành nông nghiệp có năng suất lao động thấp, đòi hỏi nhiều lao động sang các ngành công nghiệp và dịch vụ có giá trị gia tăng cao hơn, được đầu tư công nghệ và tài chính nhiều hơn. Trong hầu hết các dự báo, việc làm trong ngành nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản có chiều hướng giảm và sẽ ở mức 21,1 triệu lao động vào năm 2020. Người lao động có trình độ và kỹ năng cao hơn sẽ là chất xúc tác cho quá trình chuyển đổi này cũng như sự tăng trưởng thành công của Việt Nam trong vai trò là quốc gia có thu nhập trung bình.