Chống thất thu thuế chuyển nhượng bất động sản

Thu thuế từ chuyển nhượng bất động sản tăng

Thời gian qua, không ít trường hợp mua, bán bất động sản khi làm thủ tục chuyển nhượng đã bắt tay nhau để ghi giá trong hợp đồng công chứng thấp hơn so với giá chuyển nhượng thực tế, hoặc thực hiện hai hợp đồng (1 hợp đồng viết tay ghi giá mua bán thật, 1 hợp đồng công chứng ghi giá thấp hơn để khai thuế thấp) nhằm trốn tránh thực hiện nghĩa vụ thuế với nhà nước. Chẳng hạn, căn nhà được giao dịch với giá 6 tỷ đồng sẽ phải đóng thuế thu nhập cá nhân 2% (tương đương 120 triệu đồng). Song, nếu hợp đồng công chứng để giá 3 tỷ đồng, số thuế phải đóng chỉ là 60 triệu đồng, tức là Nhà nước sẽ thất thu 60 triệu đồng.

Theo Bộ Tài chính, việc thu thuế đối với hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản đang gặp một số khó khăn. Các chính sách liên quan đến đất đai, bất động sản đã được quy định bởi nhiều văn bản khác nhau và chưa đồng bộ nên việc xác định giá thị trường của bất động sản vẫn vướng mắc. Khó nhất hiện nay là, Luật Đất đai quy định bảng giá đất ổn định 5 năm, trong khi thực tế giá thị trường bất động sản lại biến động liên tục, dẫn đến việc giá đất do UBND cấp tỉnh quy định không sát với giá của thị trường. Việc phối hợp giữa các cơ quan, ban, ngành liên quan cũng còn không ít bất cập, nhất là chưa có cơ chế kiểm soát dòng tiền đối với các giao dịch chuyển nhượng bất động sản...

Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế doanh nghiệp nhỏ và vừa, hộ kinh doanh và cá nhân (Tổng cục Thuế) Nguyễn Thị Lan Anh cho biết, cơ quan thuế các cấp đã đẩy mạnh tuyên truyền chính sách thuế và pháp luật liên quan đến hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản để người dân, doanh nghiệp hiểu và tuân thủ đúng. Đặc biệt, Bộ Tài chính đã chỉ đạo Tổng cục Thuế, cục thuế tham mưu UBND cấp tỉnh xây dựng bảng giá đất, hệ số điều chỉnh; xây dựng dữ liệu giá giao dịch bất động sản để công khai, tạo thuận lợi cho người nộp thuế. Đồng thời, Bộ Tài chính cũng có công văn gửi UBND các tỉnh, thành phố, Bộ Công an, Bộ Tư pháp để phối hợp triển khai đồng bộ các giải pháp chống thất thu trong chuyển nhượng bất động sản…

Với việc triển khai đồng bộ các giải pháp quản lý, việc chống thất thu từ hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản đã đạt kết quả bước đầu. Năm 2021, số thu thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng bất động sản đạt 21 nghìn tỷ đồng, tăng hơn 4,9 nghìn tỷ đồng (tăng 30%) so với năm 2020. Còn 5 tháng năm 2022, kết quả thu thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng bất động sản đạt 16 nghìn tỷ đồng, tăng 68,6% so cùng kỳ năm 2021.

Nâng cao ý thức chấp hành pháp luật

Để hạn chế, tiến tới chấm dứt tình trạng khai 2 giá nhằm trốn thuế trong kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản, chuyên gia kinh tế, Tiến sĩ Nguyễn Minh Phong đề xuất, mua bán bất động sản trên thị trường (trừ trường hợp mua bán nội bộ gia đình) bắt buộc phải có một cơ quan thẩm định giá độc lập. Ngoài ra, phải có chế tài mạnh xử lý việc khai chênh lệch giá quá cao để đủ sức răn đe. Theo chuyên gia này, các thông tin về giá bất động sản phải được công bố rộng rãi, định kỳ trên cổng thông tin của các bộ, ngành, địa phương, làm căn cứ để các cơ quan chức năng và người mua, bán biết, kê khai giá sát với thực tế.

Trong khi đó, Tổng cục Thuế cho biết đã giao các cục thuế, chi cục thuế chủ động phối hợp các đơn vị trên địa bàn (Hiệp hội Bất động sản, văn phòng công chứng...) tiếp tục tuyên truyền, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật về thuế đối với hoạt động chuyển nhượng bất động sản.

Cùng với đó, Tổng cục Thuế yêu cầu cục thuế các tỉnh, thành phố căn cứ chức năng nhiệm vụ của cơ quan thuế khẩn trương phối hợp với các sở, ban, ngành, địa phương, báo cáo, tham mưu UBND các tỉnh, thành phố ban hành bảng giá đất và hệ số điều chỉnh theo đúng chỉ đạo của Bộ Tài chính. Cục thuế các tỉnh, thành phố quán triệt đến từng chi cục thuế không trả hồ sơ, không kéo dài thời hạn giải quyết hồ sơ khai thuế chuyển nhượng bất động sản. Trường hợp phát hiện rủi ro thì chuyển sang thanh tra, kiểm tra sau theo đúng quy định.

Cùng với đó, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục tham mưu, đề xuất với Chính phủ rà soát các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản thuộc lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Tài chính để sửa đổi, bổ sung, bảo đảm thống nhất, đồng bộ; bổ sung quy định thanh toán qua ngân hàng đối với hoạt động chuyển nhượng bất động sản tại Điều 16 Luật Kinh doanh bất động sản.