Cần những tiêu chí phù hợp

Trước hết, phải khẳng định, đòi hỏi tiêu chuẩn hóa đội ngũ trợ giúp pháp lý là cần thiết. Thực tế, từ sau khi Luật Trợ giúp pháp lý có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2007 đến nay, Cục Trợ giúp pháp lý đã tổ chức nhiều lớp bồi dưỡng nghiệp vụ để tạo nguồn lực cho các địa phương. Qua đó, lực lượng trợ giúp pháp lý ngày càng phát triển, góp phần cùng với lực lượng luật sư cộng tác viên tham gia tố tụng, cung cấp dịch vụ pháp lý miễn phí, nâng cao nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật trong nhân dân, nhất là nhóm yếm thế.

Dưới góc nhìn của xã hội, vị thế của trợ giúp pháp lý có thể chưa “ngang bằng” với luật sư, phần nhiều vụ việc trợ giúp pháp lý chỉ ở mức tư vấn pháp lý, còn các vụ việc tham gia tố tụng chiếm rất ít. Nếu quy định đồng loạt tiêu chuẩn cho tất cả đối tượng tham gia thực hiện trợ giúp pháp lý đều ở mức độ quá cao, chắc chắn sẽ không phù hợp với vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn.

Chưa kể, trên thực tế, có nhiều trường hợp không phải là cử nhân luật, nhưng lại có trình độ chuyên môn rất sâu và có thể trợ giúp pháp lý cho những người không biết hoặc chưa hiểu rõ quy định của pháp luật về lĩnh vực cụ thể. Nâng tiêu chuẩn lên như đề xuất trên chắc chắn sẽ thu hẹp phạm vi hoạt động trợ giúp pháp lý, ảnh hưởng lớn đến khả năng tiếp cận dịch vụ của người dân, lại chưa thật sự phù hợp với chủ trương xã hội hóa hoạt động trợ giúp pháp lý được nêu trong Nghị quyết số 49-NQ/TƯ ngày 24-5-2005 của Bộ Chính trị về Chiến lược cải cách tư pháp.

Nên chăng, cần nghiên cứu xem xét quy định, đối với mỗi hoạt động trợ giúp pháp lý cần có những tiêu chí phù hợp, vừa bảo đảm chất lượng vừa thu hút nhiều hơn nữa sự tham gia của các tổ chức, cá nhân trong xã hội.