Cần chế tài đủ mạnh

Vụ bác sĩ Bệnh viện ĐH Y - Dược thành phố Hồ Chí Minh nhận hoa hồng của Công ty Dược phẩm Shering - Plough với mức chiết khấu lên đến 25% để nhận gần một tỷ đồng trong 2 tháng đã phần nào lý giải nguyên nhân vì sao người bệnh luôn phải chịu những đợt tăng giá thuốc. Nó cũng "giải thích" cho tình trạng đơn thuốc kê cho bệnh nhân ít có những sản phẩm "Made in Việt Nam".

Điều này cũng góp phần khiến cho thuốc nội khó có chỗ đứng trên thị trường dẫu cùng công dụng mà giá lại rẻ hơn! Khoản tiền hoa hồng ấy đã giáng một đòn mạnh vào những người nghèo bị bệnh. Họ khổ càng khổ hơn như nhận định của Bộ Y tế và Tổng cục Thống kê: Nhóm nghèo và cận nghèo có mức tăng chi cho y tế cao nhất, phản ánh thực tế là gánh nặng chi phí y tế ở người nghèo vốn đã "nặng" nay càng "nặng" hơn. "Cái bắt tay" giữa bác sĩ, trình dược viên, hãng dược cũng khiến bệnh nhân phải dùng thuốc tràn lan dù bệnh tình chưa đến mức phải dùng thuốc đặc trị. Quan trọng hơn, dẫu không phải là hiện tượng phổ biến, song sự liên kết "đen" này làm xấu đi hình ảnh người "chiến sĩ áo trắng" trên "mặt trận" chăm sóc sức khỏe nhân dân.

Đánh vào tâm lý người bệnh sợ không dùng đúng thuốc bác sĩ kê cho thì không khỏi bệnh (dù có thể chọn những tên thuốc khác cùng hoạt chất, công dụng, giá rẻ hơn trên thị trường) các công ty sản xuất, kinh doanh dược phẩm thông qua con đường đơn thuốc của bác sĩ để tăng doanh thu. Bác sĩ là người hiểu hơn ai hết tâm lý này nên nếu thiếu lương tâm, trách nhiệm và tình thương với bệnh nhân họ cứ thoải mái kê đơn rồi nhận hoa hồng. Đau lòng hơn, tham gia vào chuyện "chung chi" này có cả các bác sĩ có tên tuổi trong nghề, thâm niên cao và vụ việc xảy ra cả ở trong nhà thuốc bệnh viện chứ không chỉ ở phòng khám tư.

Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo, Bộ Y tế đã vào cuộc. Hãng dược "cầm tay bác sĩ kê đơn" sẽ được thanh tra, một vài bác sĩ có tên trong bảng tổng kết bán hàng của Công ty Dược phẩm Shering - Plough đã bị tạm đình chỉ công tác. Nhưng như thế cũng mới chỉ giải quyết được một vụ việc và vài cá nhân. Điều mà dư luận và người bệnh trông mong là làm thế nào có "thuốc đặc trị" để bác sĩ có muốn cũng không thể và không dám vì hoa hồng mà kê đơn tràn lan. Theo ông Trần Đức Long, Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Y tế), bác sĩ kê đơn thuốc để hưởng hoa hồng, nếu phát hiện có hành vi này với chứng cứ rõ ràng thì tùy mức độ vi phạm có thể xử lý theo Luật Phòng chống tham nhũng. Với sự phát triển của công nghệ thông tin, nếu các bệnh viện triển khai quản lý khám chữa bệnh bằng bệnh án điện tử thì hội đồng thuốc cũng như lãnh đạo cơ sở y tế hoàn toàn có thể giám sát thường xuyên và đột xuất việc kê đơn của bác sĩ.

Rõ ràng đã đến lúc không thể kêu gọi tinh thần "rèn luyện y đức" chung chung mà cần có những quy định, phương cách quản lý phù hợp và chế tài đủ mạnh để hạn chế tiêu cực trong việc kê đơn của các bác sĩ.