Cảm thụ nghệ thuật, đâu có xa xôi!

Nói thế không phải là nghệ thuật chưa có ở môi trường này. Chương trình sân khấu học đường những năm qua đã được triển khai trong các trường học, ở một số nơi. Chương trình đưa di sản phi vật thể thế giới tại Việt Nam vào trường học cũng đã thử nghiệm… Nhưng không thể cứ giống như trẻ con Tây, nhất nhất phải học nghe opera từ bé để đến nhà hát là không ngủ gật; rồi cũng không thể cứ chung chung với những khái niệm văn nghệ xa xôi.

Bên cạnh những giá trị chung của nhân loại, của đất nước, việc cảm thụ nghệ thuật có lẽ cần tận dụng tối đa môi trường văn hóa gần gũi với trẻ nhất - chính là không gian nơi trẻ sống, học tập.

Mái chùa làng, ngôi đình trong phố, rồi những quán, những nghè, những giếng cổ… nơi mà bao nhiêu thế hệ ông bà, cha mẹ trẻ đã lớn lên, chính là môi trường và giáo cụ trực quan sinh động nhất cho cảm thụ nghệ thuật ở trẻ. Vẻ đẹp của bức chạm khắc, dáng nét rồng, nghê, chuyện kể về Thành hoàng làng, chất liệu gạch đá làm nên cây cầu, cái giếng, con voi, con ngựa ngoài lăng hay những ngôi nhà cổ… đều mang những thông điệp sâu sắc về vốn văn hóa quý giá của cha ông. Mỗi tỉnh, thành cũng cần có đoàn nghệ thuật với những chương trình, tiết mục mang đậm bản sắc của địa phương, cộng thêm những nghệ nhân tài hoa ở các cơ sở… hoàn toàn có thể tận dụng nguồn lực văn nghệ này để bồi đắp kiến thức và khả năng cảm thụ nghệ thuật của trẻ.

Nghe giảng về ca dao dân ca chắc chắn không thể hấp dẫn được bằng việc trực tiếp nghe hát ca dao, dân ca. Cũng như vậy, chèo, tuồng và nhiều loại hình nghệ thuật dân gian khác có thể bị "ế" với người lớn, nhưng nếu biết cách giới thiệu, các môn nghệ thuật này hoàn toàn có thể tạo hấp lực với trẻ em. Nghệ thuật vốn rất mênh mông, nhưng giáo dục cảm thụ nghệ thuật thì phải cụ thể. Từ những cảm nhận gần gũi nhất với bản thân, trẻ sẽ khám phá dần những giá trị văn hóa rộng mở khác. Và xét cho cùng, tận cùng "cái ta" mới gặp được cái chung của nhân loại!