Bước tiến mới tại Mosul

Trên báo Al-Sabah của Chính phủ Iraq, Tổng tham mưu trưởng quân đội Iraq, Trung tướng Othman al-Ghanmi, đã mạnh mẽ tuyên bố sẽ hoàn tất chiến dịch giải phóng thành phố lớn nhất miền Bắc Iraq và là thành trì chủ chốt cuối cùng của IS ở quốc gia này ngay trong tháng 5.

Ước tính, hiện tại chỉ còn khoảng từ 200 đến 300 chiến binh IS (hầu hết là người nước ngoài) đang cố gắng cầm cự tại Mosul, ít hơn nhiều so với con số khoảng 6.000 phần tử khi quân đội Iraq tiến hành chiến dịch giải phóng. Tuy nhiên, số tàn quân này vẫn đủ khả năng tiến hành các cuộc tấn công chết chóc nhằm vào quân chính phủ Iraq và đồng minh. Điều đó khiến việc gìn giữ an ninh tại các khu vực đã giải phóng của Mosul dần trở thành thách thức rất lớn. Ngay trong ngày 1-5, cảnh sát Iraq đã phải một phen vất vả để đẩy lùi vụ tấn công do một nhóm gồm 10 chiến binh IS, trong đó có 4 kẻ đánh bom tự sát, tiến hành nhằm vào sân bay trực thăng tại Al-Areej (phía Nam Mosul). Vụ tấn công được đánh giá có quy mô lớn diễn ra lần đầu tiên kể từ khi quân đội Iraq tái chiếm khu vực này hồi tháng 2 đã khiến 3 cảnh sát thiệt mạng. Trước đó, ngày 29-4, một binh sĩ Mỹ cũng đã bị thương dẫn tới tử vong do vụ nổ xảy ra trên đường tuần tra ở vùng ngoại ô Mosul, trong khi 1 chỉ huy cảnh sát và 18 nhân viên Bộ Nội vụ Iraq cũng hy sinh trong hai vụ tấn công khác xảy ra ngay bên ngoài Thành cổ.

Nhằm bảo đảm tiến độ giải phóng Mosul, lực lượng liên quân quốc tế do Mỹ đứng đầu vẫn đang ra sức yểm trợ từ cả trên không và trên bộ. Gần 7 tháng kể từ khi chiến dịch được phát động (tháng 10-2016), hiện quân đội Iraq đã chiếm lại được hầu hết địa bàn Mosul, và vây hãm IS trong một số quận phía Tây Nam thành phố (bao gồm cả khu Thành cổ). Hiện các lực lượng bán quân sự Iraq cũng đã cắt đứt nhiều tuyến đường rút chạy xuyên sa mạc để tới Syria của IS sau khi giành lại quyền kiểm soát thành phố Hatra, cách Mosul 125km về phía Nam. Vào lúc này, cảnh sát Liên bang và Lực lượng Chống khủng bố của Iraq vẫn dồn mọi nỗ lực để quét sạch IS bên trong Mosul. Trong khi đó, quân đội Iraq và các lực lượng vũ trang người Shiite, dân quân người Kurd và một số cộng đồng người theo đạo Hồi thuộc dòng Sunni “đảm nhận” chiến đấu khu vực vòng ngoài. Tổng số binh lính của các lực lượng tham gia giải phóng Mosul hiện đã lên tới hơn 100.000 người.

Tuy nhiên, cuộc chiến giằng co trong nhiều tháng qua đã biến Mosul thành điểm nóng về công tác nhân đạo. Theo các tổ chức quốc tế, tới nay đã có hàng nghìn người thiệt mạng trong khi số liệu do Liên hợp quốc công bố cũng cho thấy hiện vẫn còn gần nửa triệu dân thường đang mắc kẹt trong các khu vực chiến sự tại Mosul. Chỉ riêng khu vực Thành cổ vẫn còn hơn 400.000 người ở lại, hầu hết đều trong tình trạng thiếu nước uống, thực phẩm và thuốc men. Trong khi đó, việc các chiến binh IS trà trộn khiến người dân Mosul lâm vào tình cảnh hết sức nguy hiểm, đặc biệt là khi trong những ngày qua lực lượng này liên tục thực hiện các vụ tấn công nhằm vào quân đội Iraq đóng giữ tại nhà thờ Grand al-Nuri.

Với tương quan lực lượng và địa bàn kiểm soát lớn, một chiến thắng toàn diện trước IS tại Mosul có lẽ chỉ còn là vấn đề thời gian. Tuy nhiên, những nỗ lực quét khủng bố trên diện rộng, cũng như khả năng duy trì an ninh tại quốc gia Trung Đông này vẫn là một thách thức lớn chưa có hồi kết. Bởi lẽ, kể cả khi bị đánh bại tại Mosul, IS vẫn nắm giữ một vùng tương đối rộng tại khu vực tiếp giáp biên giới giữa Iraq và Syria. Trong khi đó, việc bị thu hẹp dần địa bàn hoạt động chắc chắn sẽ khiến lực lượng khủng bố này tăng cường chống trả quyết liệt tại cả bên trong lãnh thổ Iraq lẫn các địa bàn bên ngoài, từ Syria, Bắc Phi và thậm chí tại Châu Âu như đã diễn ra.