Bước ngoặt mới trong quan hệ Lào - Mỹ

Trong chuyến thăm lịch sử này, Ngoại trưởng T. Sisoulith và người đồng cấp H. Clinton đã thảo luận nhiều vấn đề hợp tác song phương, trong đó có quan hệ thương mại và cuộc chiến chống ma túy ở Lào. Thông cáo chung kết thúc chuyến thăm có đoạn: "Sự hợp tác song phương đang ngày càng gia tăng, mang lại lợi ích cho cả hai bên và đóng góp tích cực vào hòa bình, ổn định và hợp tác trong khu vực và toàn thế giới". Để cụ thể hóa những cam kết trên, bà H.Clinton và ông T.Sisoulith đã cùng chứng kiến lễ ký Hiệp ước bầu trời mở nhằm giúp mở rộng không phận đối với các hãng hàng không hai phía, thổi luồng gió mới vào ngành công nghiệp du lịch tiềm năng nhưng chưa được khai thác đúng mức tại Lào.

Quan hệ giữa Mỹ và Lào có những tiến triển đáng kể trong những năm gần đây. Năm 1992, Mỹ khôi phục quan hệ ngoại giao đầy đủ với Lào. Sau khi Quốc hội Mỹ thông qua đạo luật điều chỉnh thương mại, kỹ thuật, gia hạn việc không đối xử phân biệt với các hàng hóa sản xuất tại Lào xuất sang thị trường Mỹ, năm 2004, Mỹ bình thường hóa quan hệ thương mại với Lào, mở đường cho thỏa thuận thương mại song phương giữa hai nước chính thức có hiệu lực một năm sau đó. Không như người tiền nhiệm G.Bush trước đây đã lơ là vì quá bận rộn với cuộc chiến ở Iraq và Afghanistan, từ khi Tổng thống  Barack Obama lên cầm quyền, Mỹ đã đẩy mạnh quan hệ tại Đông Nam Á.

Thực tế tại Lào, ảnh hưởng của Mỹ chưa rõ nét. Theo báo cáo của Vụ khảo cứu Quốc hội Hoa Kỳ (CRS), năm 2009, Washington chỉ cấp 5 triệu USD viện trợ cho Viêng Chăn, và theo kế hoạch ngân sách Quốc hội cho viện trợ nước ngoài, năm nay, Mỹ sẽ chỉ cấp nhiều nhất 5,15 triệu USD. CRS nhấn mạnh rằng con số đó thấp hơn nhiều so với 65 triệu USD cấp cho Campuchia năm 2009.

Để không chậm chân hơn nữa tại đất nước Triệu Voi, tạo thêm thuận lợi cho thương mại song phương, tháng 6-2009, Tổng thống Mỹ B. Obama đã loại Lào ra khỏi "danh sách đen" về thương mại. Hành động này đã "mở cửa" cho các ngân hàng xuất nhập khẩu Mỹ tài trợ cho những công ty Mỹ tìm kiếm làm ăn tại Lào. Việc Lào cam kết mở cửa thị trường được Mỹ đánh giá là một thay đổi chính sách hợp lý; đồng thời Lào không còn trong "danh sách đen" về thương mại đã và đang khuyến khích các công ty Mỹ đầu tư vào Lào. Theo số liệu của Bộ Ngoại giao Mỹ, kim ngạch mậu dịch song phương Lào-Mỹ đạt 63,8 triệu USD vào năm 2009, tăng gấp 10 lần so với năm 2004, thời điểm Mỹ bình thường hóa quan hệ với Lào.

Chuyến công du Washington của Phó Thủ tướng kiêm Ngoại trưởng Lào T. Sisoulith là một bước đi đáng chú ý trong quan hệ song phương Lào-Mỹ. Đặc biệt chuyến thăm diễn ra ngay trước thềm Hội nghị Bộ trưởng ASEAN với các bên đối tác (PMC) và Diễn đàn khu vực ASEAN (ARF) diễn ra từ 19 đến 23-7 tại Việt Nam có sự tham dự của Ngoại trưởng Mỹ H.Clinton. Điều này cho thấy cuộc đối thoại với Lào là một nét tươi mới về nỗ lực của Mỹ đang "thật sự cố gắng mở rộng và làm sâu sắc quan hệ với toàn bộ các thành viên ASEAN".