Bồ Đào Nha cải tổ nội các: Thuốc giải tạm thời

Một số vị trí chủ chốt trong chính phủ như Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Kinh tế, Bộ trưởng Ngoại giao… được thay đổi cùng với việc thành lập thêm các bộ mới phụ trách về năng lượng, môi trường và chính sách lãnh thổ nhằm tăng cường sự hiện diện của đảng Bảo thủ CDS-PP (Liên minh Dân chủ xã hội và Nhân dân) trong liên minh cầm quyền.

Động thái này được cho là đã giúp đất nước hơn 10,5 triệu dân tránh được một cuộc bầu cử sớm, có nguy cơ ảnh hưởng tới lộ trình cải cách nền kinh tế vốn đang phải dựa vào sự cứu trợ của Liên minh Châu Âu và Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF). Tuy nhiên, nhiều nhà phân tích cho rằng, những mâu thuẫn liên quan tới chính sách kinh tế chưa được giải quyết dứt điểm vẫn là nguy cơ tiềm tàng có thể phá vỡ liên minh cầm quyền bất cứ lúc nào.

Nhìn lại nguyên nhân dẫn đến cuộc khủng hoảng chính trị từ đầu tháng 7 có thể thấy, CDS-PP ủng hộ giải pháp nới lỏng chi tiêu nhằm thúc đẩy kinh tế tăng trưởng, chấm dứt thời kỳ suy thoái kéo dài suốt 3 năm qua. Nhiều nhà quan sát cũng dự đoán đảng Dân chủ xã hội (PSD) của Thủ tướng Pedro Passos Coelho sẽ phải nhượng bộ để duy trì liên minh cầm quyền. Thế nhưng, trong một tuyên bố đưa ra ngày 22-7, Thủ tướng P.Coelho đã tái khẳng định tiếp tục theo đuổi các cuộc cải cách để đáp ứng yêu cầu của các chủ nợ quốc tế, đồng thời khẳng định quyết tâm trong việc thực hiện đến cùng chương trình hỗ trợ. Điều này có nghĩa, sẽ không có nhiều thay đổi đối với các chính sách khắc khổ mà nước này đang áp dụng nhằm đưa thâm hụt ngân sách về mức 5,5% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) trong năm nay và 4% GDP vào năm 2014.

Có thể nói rằng, đây là một tin vui đối với các chủ nợ của Bồ Đào Nha, vốn coi đất nước này như là một tấm gương trong quá trình thực hiện những yêu cầu khắt khe để đổi lấy gói cứu trợ trị giá 78 tỷ euro. Không thể phủ nhận việc tuân thủ các điều kiện vay nợ đã giúp đưa thâm hụt ngân sách 6 tháng đầu năm của Bồ Đào Nha về mức 3,85 tỷ euro, thay vì mức trần 6 tỷ euro mà các chủ nợ đặt ra cho giai đoạn này. Doanh thu tài chính cũng tăng 9% so với cùng kỳ năm ngoái.

Tuy nhiên, tiếp tục thắt lưng buộc bụng, Chính phủ Bồ Đào Nha sẽ phải đối mặt với nhiều rủi ro từ suy thoái kinh tế, nạn thất nghiệp và đặc biệt là khủng hoảng xã hội đang có xu hướng lan rộng. Trong bối cảnh như vậy, bất kỳ đảng nào hậu thuẫn chính sách cắt giảm chi tiêu cũng có thể lĩnh những hậu quả tai hại trong cuộc bầu cử quốc hội sẽ diễn ra vào năm 2015. Đây là lý do khiến CDS-PP không mấy thiết tha trong "cuộc hôn nhân" với PSD hiện nay. Vì vậy, không ít các nhà phân tích nhận định rằng, việc giữ nguyên các biện pháp cắt giảm chi tiêu ngặt nghèo cho thấy mầm mống gây ra cơn sóng gió trên chính trường vừa qua vẫn còn nguyên. Nỗ lực cải tổ chính phủ vừa được ban bố ở khía cạnh nào đó chỉ như một liều thuốc giải tạm thời mà chưa thể bảo đảm sự gắn kết trên cơ sở đồng thuận tuyệt đối của liên minh cầm quyền. Hay nói một cách khác, cuộc khủng hoảng chính trị Bồ Đào Nha đang quay về vạch xuất phát.