Biển Đông hòa bình và ổn định là lợi ích chung của tất cả các nước

Tại hội nghị, các nước tham gia EAS tiếp tục khẳng định tầm quan trọng của EAS là diễn đàn của các nhà lãnh đạo khu vực thảo luận về các vấn đề chiến lược của khu vực, nhất trí tiếp tục triển khai hiệu quả các lĩnh vực hợp tác ưu tiên hiện nay bao gồm môi trường, năng lượng, giáo dục, tài chính, y tế, dịch bệnh, quản lý thảm họa, kết nối, kinh tế, thương mại, an ninh lương thực và hợp tác biển, đồng thời cam kết đẩy mạnh hợp tác thiết thực nhằm nâng cao năng lực ứng phó và giảm thiểu các tác động tiêu cực của dịch Covid-19 và thúc đẩy phục hồi bền vững tại khu vực.

Nhân dịp kỷ niệm 15 năm thành lập EAS, ASEAN và các đối tác EAS nhất trí cần phối hợp chặt chẽ, đề ra những định hướng tăng cường vai trò quan trọng của EAS trong giai đoạn mới, tiếp tục đóng góp tích cực cho đối thoại và hợp tác duy trì hòa bình, an ninh, thịnh vượng và ứng phó hiệu quả với các thách thức đang nổi lên trong khu vực.

Các đối tác EAS khẳng định coi trọng vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực, đánh giá cao vai trò Chủ tịch ASEAN 2020 của Việt Nam tích cực điều phối các nỗ lực của ASEAN và các đối tác ứng phó hiệu quả bệnh Covid-19, ủng hộ các sáng kiến của ASEAN như Quỹ ASEAN ứng phó Covid-19 và Kho dự phòng vật tư y tế khẩn cấp khu vực.

ASEAN đề nghị các đối tác EAS với những thế mạnh của mình hỗ trợ ASEAN nâng cao năng lực y tế dự phòng, phối hợp chặt chẽ trong chia sẻ thông tin, trao đổi kinh nghiệm, nghiên cứu, sản xuất vắc xin phòng ngừa và thuốc điều trị Covid-19, cũng như trong nỗ lực tổng thể khôi phục và duy trì liên kết kinh tế và bảo đảm chuỗi cung ứng khu vực và toàn cầu, thúc đẩy phục hồi và tăng trưởng bền vững.

Các nước tham gia EAS cũng đã dành thời gian trao đổi về tình hình khu vực và quốc tế cùng quan tâm. Về tình hình Biển Đông, các nước đều nhấn mạnh tầm quan trọng của hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông, là lợi ích chung của tất cả các nước.

Theo đó, các nước bày tỏ quan ngại về diễn biến trên thực địa gần đây, ảnh hưởng tiêu cực đến hòa bình, an ninh và thượng tôn pháp luật trong khu vực; nhấn mạnh cần thúc đẩy đối thoại và tăng cường xây dựng lòng tin, kiềm chế không có hoạt động làm gia tăng căng thẳng và phức tạp tình hình, không quân sự hoá, không sử dụng và đe doạ sử dụng vũ lực, giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982.

Các nước kêu gọi ASEAN và Trung Quốc thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và nỗ lực sớm hoàn tất xây dựng một Bộ Quy tắc ứng xử tại Biển Đông (COC) hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế, được cộng đồng quốc tế công nhận.

Với tư cách là Chủ tịch EAS, Trưởng SOM ASEAN Việt Nam Nguyễn Quốc Dũng đã chia sẻ các định hướng tăng cường EAS trong thời gian tới, trong đó nhấn mạnh cần nâng cao vai trò điều phối của Chủ tịch EAS trong các hoạt động hợp tác, tăng cường hiệu quả phối hợp và bổ trợ giữa EAS với các cơ chế khác do ASEAN dẫn dắt.

Đề xuất của Việt Nam ra Tuyên bố Hà Nội kỷ niệm 15 năm thành lập EAS nhằm tăng cường vai trò và giá trị chiến lược của EAS trong giai đoạn phát triển mới được các nước ủng hộ và đánh giá cao.

Về tình hình Biển Đông, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng nhấn mạnh lập trường nguyên tắc đã nêu tại Cấp cao ASEAN lần thứ 36, đề nghị các bên cần đề cao thượng tôn pháp luật, kiềm chế, không có các hành động gây phức tạp thêm tình hình, không quân sự hóa, giải quyết các tranh chấp thông qua các biện pháp hòa bình, nhấn mạnh cần tiếp tục thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố DOC và cố gắng vượt qua khó khăn do dịch bệnh để sớm hoàn tất Bộ Quy tắc ứng xử (COC) ở Biển Đông hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước UNCLOS 1982, đóng góp duy trì hòa bình, an ninh, ổn định ở Biển Đông và trong khu vực.