Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu: Thị trường còn bỏ ngỏ

Trước thực tế này,Thủ tướng Chính phủ đã có quyết định triển khai thí điểm BHTDXK trong giai đoạn 2011-2013 với mục tiêu đến cuối năm 2013 đạt tối đa 3% KNXK được thực hiện loại hình bảo hiểm này. Nắm bắt được lợi ích khi tham gia BHTDXK, nhiều DNXK rất muốn tìm hiểu về sản phẩm mới này, tuy nhiên phía DN bảo hiểm lại chưa mặn mà, bởi để triển khai sản phẩm BHTDXK đòi hỏi họ phải nỗ lực rất lớn mới có thể đáp ứng được nhu cầu của khách hàng.

Sáu tháng đầu năm 2011, KNXK đạt 41,5 tỷ USD; tăng 27,8% so với cùng kỳ năm 2010. Số liệu này cho thấy, hoạt động XK của các DN đóng góp quan trọng vào tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế. Để hỗ trợ DN đẩy mạnh XK và mở rộng hoạt động sang những thị trường mới, cuối năm 2010, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số 2011/QĐ-TTg về việc triển khai thí điểm BHTDXK. Theo đó, giai đoạn 2011-2013 sẽ thí điểm BHTDXK nhằm đạt mục tiêu đến cuối năm 2013 tối đa 3% KNXK được thực hiện loại hình bảo hiểm này. Theo đánh giá của ông Trịnh Thanh Hoan, Cục trưởng Cục Quản lý và giám sát bảo hiểm - Bộ Tài chính, khi DNXK hàng hóa sang quốc gia khác, nếu mua BHTDXK thì công ty bảo hiểm sẽ bảo đảm tín dụng trong trường hợp đối tác nước ngoài không trả tiền do khủng hoảng tài chính, phá sản, giải thể... DN bảo hiểm còn có trách nhiệm điều tra về thị trường, khả năng tài chính và độ tín nhiệm của DN nhập khẩu để thông báo lại cho nhà XK.

Tuy nhiên, BHTDXK hiện chưa phổ biến tại Việt Nam. Trong bối cảnh các DNXK trong nước đang tích cực tìm thị trường mới ở châu Phi, Tây Á, Trung Đông... thì nguy cơ gặp rủi ro sẽ cao hơn những thị trường XK truyền thống. Vì vậy, việc thí điểm BHTDXK là một tin vui với các nhà XK. Đại diện Hiệp hội Lương thực Việt Nam cho biết, các DN XK gạo có nhu cầu tham gia tín dụng XK rất lớn, vì gạo là mặt hàng XK với số lượng lớn. Hiện nay, nhiều đối tác mới muốn nhập khẩu gạo của Việt Nam, nhưng DN XK gạo còn lưỡng lự vì sợ không đòi được tiền. Nếu BHTDXK được triển khai sẽ là cơ hội để DN XK gạo mở rộng thị trường và phát triển quan hệ kinh doanh với đối tác mới.

Nhiều DN XK nông sản cũng chia sẻ, một số nhà nhập khẩu là khách hàng mới, nhưng lại muốn thanh toán bằng phương thức trả sau. Vì vậy, DN phân vân khi ký hợp đồng. Bởi, nếu không ký sợ bỏ lỡ khách hàng tiềm năng, mà ký sợ rủi ro thanh toán. Vì vậy, tìm được DN bảo hiểm đáp ứng tốt nhu cầu, nhà XK sẽ mở rộng thị trường.

Hiện mới có 3 DN bảo hiểm triển khai BHTDXK, gồm Tổng Công ty CP Bảo hiểm dầu khí (PVI), Tổng Công ty CP Bảo Minh (Bảo Minh) và Công ty TNHH Bảo hiểm QBE. Trong đó, QBE có 2 hợp đồng đạt doanh thu phí BHTDXK hơn 4 tỷ đồng, Bảo Minh có 6 hợp đồng, doanh thu phí 3 tỷ đồng. Các DN bảo hiểm thận trọng là do để bán được BHTDXK, DN bảo hiểm phải có mối quan hệ với nhiều DN, ngân hàng nước ngoài. Từ đó, DN bảo hiểm mới thẩm định được năng lực thanh toán của nhà nhập khẩu nước ngoài. Ngoài ra, các DN bảo hiểm cũng chưa có cán bộ có kinh nghiệm triển khai loại hình bảo hiểm mới này, nên phải phụ thuộc vào việc thẩm định đánh giá từ công ty mẹ hoặc công ty tái bảo hiểm. Thêm vào đó, tỷ lệ phí giữ lại của loại hình BHTDXK rất thấp (1%), trong khi triển khai sản phẩm này lại yêu cầu rất cao về hệ thống công nghệ thông tin hỗ trợ tìm kiếm, thẩm định thông tin khách hàng. Ngoài ra, sản phẩm BHTDXK lại phải đối phó với rủi ro cao về chính trị, biến động tỷ giá…Việc chưa có quy định và cơ chế chính sách rõ ràng để phối hợp giữa Ngân hàng Nhà nước, các bộ, ngành, DN bảo hiểm và DN XK cũng là một trong những vướng mắc hiện nay.

Tuy nhiên, nắm bắt được tiềm năng của loại hình BHTDXK, một số DN bảo hiểm phi nhân thọ đang triển khai loại hình bảo hiểm này. Đại diện Tổng Công ty CP Bảo hiểm Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIC) cho biết, năm 2011 sẽ triển khai sản phẩm BHTDXK. Tuy nhiên, nếu Nhà nước và DN bảo hiểm có thông điệp rõ ràng, cách tiếp cận hợp lý nhằm tăng cường nhận thức về tầm quan trọng của sản phẩm này với các nhà XK, thì sản phẩm này sẽ có cơ hội phát triển mạnh hơn. Thêm vào đó, cần có một chiến dịch truyền thông, giúp DN XK nhận thức rõ hơn về những lợi ích của BHTDXK, từ đó mới có thể hỗ trợ loại hình bảo hiểm này có cơ hội phát triển và hỗ trợ cho hoạt động XK.