Bãi đỗ xe thông minh: Vì sao khó triển khai?

Nỗi lo không của riêng ai

Theo thống kê, Hà Nội hiện có khoảng gần 4 triệu xe máy, 500.000 ô tô. Quỹ đất dành cho giao thông tĩnh hiện chỉ đạt 10%, riêng khu vực nội thành chỉ đạt 2%, trong khi tiêu chuẩn đất dành cho giao thông tĩnh phải từ 16-18%. Hệ thống giao thông công cộng chỉ có duy nhất là xe buýt nên khi thành phố cấm trông giữ ô tô, xe máy tại 262 tuyến phố, trong khi chưa giải được bài toán bến bãi mới, càng khiến giao thông tĩnh trở nên bức thiết. Bài toán tìm chỗ đậu xe trở thành nỗi lo không của riêng ai.

Việc ra đời những bãi đỗ xe thông minh là hết sức cần thiết trong thời điểm hiện tại.      

Anh Nguyễn Mạnh Tùng (Láng Hạ, Đống Đa) cho biết: "Trước đây tôi thường đỗ xe ở bãi xe phố Đinh Tiên Hoàng để vào giao dịch với một số ngân hàng quanh Bờ Hồ. Nhưng nay không tìm đâu ra chỗ đỗ vì các khu vực quanh đó đều bị cấm nên tôi phải đi taxi, khá bất tiện"...

Thực ra, tình trạng thiếu chỗ đỗ xe không chỉ Hà Nội, TP Hồ Chí Minh đang gặp phải mà là vấn đề nan giải với nhiều đô thị trên thế giới. Nắm bắt nhu cầu đó, các chuyên gia đã thiết kế, chế tạo hệ thống BĐX thông minh với công năng sử dụng cao, không tốn diện tích. Hệ thống giúp giải quyết được hầu hết bất cập của các BĐX vốn chỉ sử dụng mặt bằng và lao động thủ công. Theo đó, sau khi đưa xe vào phòng xe, hệ thống lập trình thông minh sẽ tự động đưa xe vào vị trí đỗ. Người lái không cần nhiều thao tác, chỉ cần bấm nút số xe hoặc nhận thẻ từ hệ thống. Đặc biệt, trên cùng một diện tích, số lượng ô tô đỗ được theo kiểu tự động có thể tăng từ gấp đôi đến 20 lần so với các BĐX thông dụng đang áp dụng ở đô thị nước ta. Nhiều nước ở Châu Á, đặc biệt là Nhật Bản và Hàn Quốc đã phát triển công nghệ BĐX tự động theo hướng nhiều tầng hoặc hạ ngầm, giúp giải quyết tốt bài toán giao thông tĩnh trong đô thị.

Tại Hà Nội, đến nay việc xây dựng các BĐX thông minh mới chỉ xuất hiện ở một vài địa chỉ. Khu chung cư duy nhất có hệ thống này là tòa nhà M5 Nguyễn Chí Thanh, được xây dựng ngầm trên diện tích khoảng 1.000m2, sức chứa tối đa là 202 xe ô tô. Hiệu quả, tiết kiệm diện tích và hiện đại là điều có thể thấy rõ, nhưng vì sao hệ thống BĐX thông minh chưa được áp dụng nhiều?

Khi chính sách vẫn nằm trên giấy

Được biết, năm 2008, Bộ Xây dựng đã ban hành "Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về quy hoạch xây dựng" QC XDVN 01:2008/BXD, trong đó nêu rõ, khách sạn từ 3 sao trở lên, 4 phòng phải có một chỗ đỗ xe; 100m2 sàn sử dụng của văn phòng cao cấp, trụ sở cơ quan đối ngoại, siêu thị, cửa hàng lớn, trung tâm hội nghị, triển lãm, trưng bày phải có tối thiểu một chỗ đỗ ô tô. Mỗi căn hộ chung cư cao cấp phải có tối thiểu 1,5 chỗ đỗ ô tô. Khi lập hồ sơ cấp phép xây dựng thì chủ đầu tư nào cũng cam kết thực hiện đúng quy định nhưng lúc đưa vào sử dụng thì hầu hết đều sai.

Bà Nguyễn Thị Bảo Quỳnh, Giám đốc Công ty TNHH Sản xuất cơ khí và cầu trục NMC - đơn vị chuyên cung cấp hệ thống đỗ ô tô tự động theo công nghệ Hàn Quốc tại thị trường Việt Nam cho biết, NMC cũng là đơn vị được Bộ Khoa học và Công nghệ giao làm chủ nhiệm đề tài xây dựng quy trình công nghệ và xây dựng tiêu chuẩn hệ thống đỗ xe tự động tại Việt Nam. Khi được hỏi vì sao BĐX tự động có nhiều tiện ích nhưng khó triển khai trong đời sống, bà Quỳnh cho rằng, sở dĩ chủ đầu tư các cao ốc không mặn mà xây BĐX ngầm bởi suất đầu tư quá cao, khoảng 17 triệu đồng/m2 trong khi mức thu bị khống chế giá trần. Cụ thể là với phí đỗ xe giá 40.000 đồng/lượt đang áp dụng tại Hà Nội, cộng với các chi phí bảo dưỡng, bảo trì, nhân lực thì phải 20 năm sau mới thu hồi đủ vốn cho 1m2 đầu tư xây BĐX thông minh. Ngoài ra, Nhà nước vẫn cho phép đỗ xe ngoài đường trong khi BĐX ngầm vẫn nằm chung trong một dự án bất động sản mà không được ưu đãi gì về thuế, lãi suất ngân hàng nên doanh nghiệp không mặn mà.

Thực tế tại bãi xe tòa nhà M5 Nguyễn Chí Thanh cũng cho thấy, chỉ riêng phần thiết bị, chủ đầu tư đã phải bỏ ra 1,3 triệu USD. Tuy nhiên, với mức thu hiện nay là 800.000 đồng đến 1 triệu đồng/tháng/1 xe gửi hằng tháng và mức phí 10.000 đồng/giờ với xe của khách, mỗi tháng hơn 200 chỗ để xe tại đây cũng chỉ thu về được khoảng 200-300 triệu đồng thì rất lâu mới thu hồi đủ vốn.

Ông Dương Quốc Hùng, Công ty cổ phần Địa ốc Thảo Điền (TP Hồ Chí Minh) cho biết, doanh nghiệp này vừa áp dụng công nghệ BĐX tự động do Công ty NMC cung cấp và thấy hiệu quả rõ rệt. Với diện tích BĐX chỉ rộng 60m2 nhưng cùng lúc có thể đậu 14 ô tô và hàng chục chiếc xe máy. Tuy nhiên, suất đầu tư cho một vị trí đỗ ô tô lên tới 8.500 đến 10.000 USD.

Có thể khẳng định rằng, cùng với việc đẩy nhanh tiến độ các dự án giao thông công cộng thì việc khẩn trương xây dựng các BĐX thông minh là cần thiết. Nhưng nếu không "gỡ" được những vướng mắc về cơ chế thì việc kêu gọi các doanh nghiệp vào cuộc vẫn sẽ là "nhiệm vụ bất khả thi".