Bài 4: Công viên Vĩnh Hằng và bài toán lâu dài

Gấp rút để kịp hạn 1-7
Chỉ cách Yên Kỳ vài cây số là CVNT Vĩnh Hằng đang như một công trường. Công viên này trước đây vốn được xem là nghĩa trang của "những người giàu", nhưng sau ngày 1-7 đã mở cửa để tiếp nhận cả những đám ma của những gia đình Hà Nội bình thường.

Những ngày cuối tháng 6, CVNT Vĩnh Hằng do Công ty CP Ao Vua làm chủ đầu tư không còn vẻ tĩnh mịch. Ngày 12-6, Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP Hà Nội Phí Thái Bình đã lên CVNT Vĩnh Hằng để kiểm tra tiến độ và chỉ đạo các ngành, địa phương liên quan nhằm đẩy nhanh tiến độ dự án này. Phó Chủ tịch đã yêu cầu các sở, ban, ngành và huyện Ba Vì hỗ trợ chủ đầu tư là Công ty CP Ao Vua để đến ngày 1-7 CVNT Vĩnh Hằng sẵn sàng nhận hung táng. Vậy là từ khi nhận lệnh thực hiện dự án đến khi đưa dự án vào hoạt động chỉ mất chưa đầy 3 tháng. Đó là một dự án lập kỷ lục về thời gian phê duyệt thủ tục và thời gian thi công.

Theo chỉ đạo của UBND TP Hà Nội, dự án CVNT Vĩnh Hằng mở rộng sẽ nằm trên diện tích 16,28ha. Sau khi trừ toàn bộ diện tích đất xây dựng hạ tầng, phần diện tích đất thương phẩm của giai đoạn mở rộng CVNT này sẽ được chia đôi: TP Hà Nội 50%, chủ đầu tư 50% theo nguyên tắc phân biệt quy hoạch riêng phần diện tích của Công ty CP Ao Vua và phần diện tích của TP. Nhưng vì có tới gần 50% diện tích được dùng để xây dựng hệ thống hạ tầng, cây xanh nên diện tích thực của thành phố để sử dụng cho việc tiếp nhận hung táng từ ngày 1-7 chỉ còn hơn 4ha.

Không kể trời nắng nóng kỷ lục, Công ty liên tục huy động máy xúc, máy ủi, ô tô ben, máy lu… san nền, tạo mặt bằng. Công ty đã trồng thêm nhiều cây xanh như sấu, cau vua để tạo bóng mát sau này. Việc GPMB cũng coi như là đã hoàn thành. Tính đến ngày 25-6, Công ty đã đào, thi công khoảng 100 hố mộ, trong đó gần 50 hố mộ sẽ được hoàn thành trước hạn để sẵn sàng tiếp nhận những ca hung táng đưa từ Văn Điển về. Công ty đã xây cả 4 khu: chôn một lần và hung táng cho bình dân; chôn một lần và hung táng cho cán bộ trung cao cấp. Ông Nguyễn Mạnh Thản, Chủ tịch HĐQT - Tổng Giám đốc Công ty CP Ao Vua đã cam kết với lãnh đạo thành phố sẽ sẵn sàng tiếp nhận hung táng theo đúng hạn.

Tìm lời giải lâu dài
Việc lãnh đạo UBND TP Hà Nội phải gấp rút cho thực hiện dự án xây dựng CVNT Vĩnh Hằng mở rộng đã cho thấy sự bối rối của UBND TP trước tình thế phải dừng hung táng ở Văn Điển vào ngày 1-7. Kể cả khi hơn 4ha ở CVNT Vĩnh Hằng được dùng vào hung táng cũng sẽ chỉ đáp ứng được nhu cầu phục vụ nhân dân trong một thời gian ngắn trước mắt.

Theo Công ty CP Ao Vua, hơn 20ha của CVNT Vĩnh Hằng trước đây đã được phủ kín bởi hơn 2.000 hợp đồng, nhưng chỉ có khoảng 3.000 khu mộ với các diện tích khác nhau. Trong khi đó, phần diện tích theo dự án mở rộng mới sẽ chỉ có hơn 4ha của công ty. Với đà ký hợp đồng như thời gian trước, chẳng mấy chốc phần đất này cũng sẽ được phủ kín bằng các hợp đồng. Những người có nhu cầu hung táng chỉ còn biết trông chờ vào 4ha còn lại thuộc phần của UBND TP Hà Nội.

Rõ ràng, vấn đề nghĩa trang ở Hà Nội chỉ có thể được giải quyết thấu đáo khi có được một quy hoạch rõ ràng về các nghĩa trang và các nghĩa trang này cần được hiện thực hóa một cách nghiêm túc. Nếu những nghĩa trang lớn như Yên Kỳ II (do Công ty Du lịch Bình Minh đầu tư) hay Thiên Đường ở Minh Phú, Sóc Sơn (do Công ty Đầu tư và phát triển công nghệ Hoa Sen đầu tư) vẫn tiếp tục "nằm trên giấy", gánh nặng chôn cất, hỏa táng, cát táng vẫn phải đặt lên những nghĩa trang già nua có tuổi đời hơn nửa thế kỷ, ngoại trừ CVNT Vĩnh Hằng mới có 3 tháng tuổi và quy mô cũng ở mức khiêm tốn.

Dù ông Hoàng Thành Thái, Trưởng ban Ban Phục vụ lễ tang Hà Nội cho rằng thực ra nghĩa trang Văn Điển vẫn đủ khả năng tiếp nhận hung táng sau ngày 1-7 và nghĩa trang Yên Kỳ vẫn có thể tiếp nhận cát táng trong vòng 3 năm nữa, nhưng chính ông Thái cũng phải công nhận là hầu hết các nghĩa trang hiện nay trên địa bàn thành phố đều ở trong tình trạng quá tải. Ông Thái đánh giá, hỏa táng sẽ tiếp tục được các gia đình lựa chọn nhiều hơn, nên việc thành phố đầu tư thêm 4 lò hỏa táng chạy bằng điện ở Thụy Lâm, Đông Anh là thực sự cần thiết vì sẽ vừa làm giảm hung táng vừa làm giảm áp lực lên Đài hóa thân Hoàn vũ.

Xem lại hệ thống nghĩa trang đang có và những vấn đề mà hệ thống này đã phải đối mặt, chúng ta thấy rõ sự thiếu quy hoạch chiến lược và thiếu đầu tư tương xứng. Nguyên nhân có thể do lịch sử để lại nhưng cũng phải thẳng thắn nhìn nhận rằng trong đó có nguyên nhân do các cấp lãnh đạo chưa quan tâm sâu sát. Trước đây, khi đời sống kinh tế còn khó khăn, những thiếu sót có thể được thể tất, nay đời sống kinh tế của từng gia đình và cả xã hội đã có bước phát triển rõ rệt, yêu cầu của nhân dân cũng cao hơn trước đòi hỏi một sự đầu tư, quan tâm xứng tầm.