Bài 3: Sẽ xử lý nghiêm người vi phạm

Luật sư cũng... bó tay

Không chỉ có những người thiếu hiểu biết về luật pháp bị "hành" khi đi làm sổ đỏ, nhiều luật sư ở các văn phòng luật cũng lúng túng khi đối mặt với những trở ngại trong hành trình xin cấp sỏ đỏ cho thân chủ. Một số luật sư phản ánh, thời gian giải quyết của các UBND quận, huyện trên địa bàn TP Hà Nội thường lâu hơn so với quy định của pháp luật, người dân phải chờ đợi, chạy đi chạy lại nhiều lần và chịu "tốn kém" để được làm sổ đỏ. Một số văn phòng luật sư khi nhận làm "sổ đỏ" cho khách hàng cũng gặp trở ngại về thủ tục và thời gian. Thường thì thủ tục giấy tờ được "vẽ" thêm rất nhiều và phức tạp, khiến người dân không biết phải làm sao, ngay cả luật sư đôi lúc cũng phải ngỡ ngàng vì có quá nhiều thứ rườm rà khó hiểu. Điều 50 Luật Đất đai đã quy định rất ngắn gọn các thủ tục giấy tờ cần có để được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và quyền sở hữu nhà ở nhưng đáng tiếc là khó khăn và sự chậm trễ trong việc cấp sổ đỏ đang diễn ra khá phổ biến, nhưng người dân cũng chỉ biết than vãn với nhau mà thôi. Nhiều người ý thức được mình bị làm khó nhưng phải cắn răng chịu đựng, phần vì không biết "cãi" thế nào, vì không nắm rõ luật; phần vì e ngại to tiếng thì bị "soi", liệu hồ sơ của mình có được giải quyết? Đã từng có những văn phòng luật sư khi đi làm sổ đỏ đã kiến nghị về sự chậm trễ của chính quyền, song đều không nhận được câu trả lời từ phía cơ quan có thẩm quyền.

Hầu hết đều có thiếu sót

Những ghi nhận của phóng viên về nỗi bức xúc của dư luận xã hội đã được ông Nguyễn Hữu Nghĩa, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) Hà Nội chia sẻ. Ông Nguyễn Hữu Nghĩa nói, tình trạng tiêu cực trong lĩnh vực cấp sổ đỏ ở cấp xã, phường như hiện nay là không thể chấp nhận được. "Lãnh đạo Thành ủy và UBND TP Hà Nội cũng rất bức xúc trước thực tế được nhân dân cũng như công luận phản ánh. Tình trạng này sẽ sớm được chấm dứt".

Thực hiện sự chỉ đạo của Thành ủy, UBND TP Hà Nội, từ cuối năm 2010, Sở TN&MT đã thanh tra đột xuất việc thực hiện công vụ và chấp hành các quy định của pháp luật trong cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất (sổ đỏ) tại 16 phường, xã, thị trấn trên địa bàn 11 quận, huyện: Ba Đình, Hai Bà Trưng, Hoàng Mai, Tây Hồ, Đống Đa, Hà Đông, Long Biên, Đông Anh, Thanh Trì, Phú Xuyên, Đan Phượng. Ông Nguyễn Hữu Nghĩa đánh giá, đợt thanh tra vừa rồi cho thấy hầu hết các địa phương đều có sai phạm, thiếu sót ở các cấp độ khác nhau. Những sai phạm điển hình là: thời gian thụ lý, thẩm định hồ sơ và xét cấp sổ đỏ kéo dài; cơ sở dữ liệu thông tin địa chính còn thiếu; nhiều sổ đỏ đã viết xong, hoặc đã được lãnh đạo quận, huyện ký nhưng chưa được trao đến tay người dân; những điều kiện cần thiết phục vụ công tác cấp sổ đỏ còn chưa bảo đảm như chưa thành lập văn phòng đăng ký đất và nhà (VPĐKĐVN), máy móc thiết bị thiếu, đội ngũ cán bộ còn thiếu và hạn chế về trình độ chuyên môn…

Tuy nhiên, đợt thanh tra đột xuất vừa qua còn hạn chế là không thể đánh giá được thái độ phục vụ nhân dân của công chức phường, xã. Việc thanh tra, dù là đột xuất cũng chỉ có thể xác định sai phạm, thiếu sót của cán bộ thể hiện trên hồ sơ, còn thái độ ứng xử của cán bộ với nhân dân thì chưa thể xem xét, đánh giá cụ thể.

Ông Nguyễn Hữu Nghĩa cho rằng, thời gian thụ lý, thẩm định hồ sơ và xét cấp sổ đỏ kéo dài còn là do trong vài năm gần đây, năm nào cũng có điều chỉnh về văn bản pháp luật của Nhà nước, và giữa các bộ, ngành, địa phương còn có điểm chưa thống nhất. Ví dụ, nếu theo Luật Đất đai thì hồ sơ xét cấp sổ đỏ sẽ được nộp ở VPĐKĐVN, nhưng nếu theo Quyết định 93 (ngày 22-6-2006) của Chính phủ và văn bản số 156 (ngày 13-1-2010) của Bộ Nội vụ thì hồ sơ lại được nộp ở bộ phận "Một cửa" cấp quận, huyện. Ở những quận, huyện đã có VPĐKĐVN thì thời gian sẽ bớt kéo dài hơn, còn ở các quận, huyện chưa thành lập văn phòng thì thời gian sẽ kéo dài vì phải chuyển hồ sơ thêm lần nữa.

Sẽ xử lý nghiêm vi phạm

Ngay sau khi nhận được báo cáo của Sở TN&MT, Phó Chủ tịch UBND TP Vũ Hồng Khanh đã ký văn bản số 2449/UBND-TNMT (ngày 7-4-2011) chỉ đạo 11 quận, huyện nêu trên phải chấn chỉnh, rút kinh nghiệm, khắc phục các hạn chế, thiếu sót theo quy định. Đồng thời, UBND TP cũng giao UBND 18 quận, huyện còn lại là Hoàn Kiếm, Thanh Xuân, Cầu Giấy, Gia Lâm, Sóc Sơn, Từ Liêm, Hoài Đức, Phúc Thọ, Quốc Oai, Thạch Thất, Chương Mỹ, Ba Vì, Thanh Oai, Ứng Hòa, Thường Tín, Mỹ Đức, Mê Linh và thị xã Sơn Tây tổ chức thanh tra về thực hiện công vụ và việc chấp hành các quy định của pháp luật trong việc cấp sổ đỏ từ ngày 1-1-2007 đến ngày 31-12-2010 tại các xã, phường, thị trấn, phòng TN&MT và VPĐKĐVN của quận, huyện, thị xã. Theo chỉ đạo của UBND TP, đợt thanh tra tới sẽ phải xong trước ngày 15-6-2011.

Tới đây, Sở TN-MT sẽ rà soát, thanh tra, chấn chỉnh và xử lý nghiêm những vi phạm được phát hiện. Để có thể xử lý nghiêm vi phạm thì cần phải rà soát, thống nhất lại về quy định, quy trình thực hiện cấp sổ đỏ của Hà Nội. Đồng thời, Sở sẽ nghiên cứu đề xuất chế tài cho những trường hợp chậm trao trả sổ đỏ cho người dân, căn cứ vào thời gian chậm để xác định mức độ vi phạm. Sẽ có quy định cụ thể như chậm trao trả sổ đỏ cho dân 15 ngày, 1 tháng hay 3 tháng thì sẽ xử phạt như thế nào.

Đặc biệt, để người dân cùng tham gia vào quá trình thực hiện chính sách và giám sát cán bộ, công chức, Sở TN&MT yêu cầu thời gian tới, các địa phương phải rà soát lại chính xác, đầy đủ số lượng các thửa đất chưa được cấp sổ đỏ trên từng địa bàn. Trên cơ sở đó, các địa phương sẽ phân loại từng trường hợp và lên kế hoạch chi tiết, lộ trình cụ thể, thời hạn giải quyết đối với từng trường hợp và sẽ công khai trước nhân dân. Việc thực hiện đồng bộ những biện pháp trên sẽ giảm thiểu tình trạng cán bộ cấp cơ sở sách nhiễu nhân dân.