Anh công bố các kế hoạch biên giới hậu Brexit tại vùng Bắc Ireland

Ngày 20-5, Chính phủ Anh thừa nhận sẽ có thêm các hoạt động kiểm tra hải quan với một số mặt hàng nhất định giao thương giữa lục địa Anh và vùng Bắc Ireland, nhưng khẳng định không cần phải thiết lập cơ sở hạ tầng hải quan mới với vùng này.

Đây là những cập nhật mới nhất khi Anh công bố các đề xuất liên quan tới vấn đề kiểm soát biên giới với vùng Bắc Ireland sau khi giai đoạn chuyển tiếp hậu Brexit kết thúc vào cuối năm nay.

Anh rời Liên minh châu Âu (EU) - Brexit - hồi cuối tháng 1-2020 và hai bên có 11 tháng trong giai đoạn chuyển tiếp, tính đến cuối năm 2020, để đàm phán một thỏa thuận quan hệ tương lai. Nhiều doanh nghiệp lo ngại nếu hai bên không thể đạt thỏa thuận thương mại vào cuối năm nay thì hoạt động giao thương giữa Anh và EU sẽ bị gián đoạn nghiêm trọng và gây ra những khoản chi phí và rắc rối khổng lồ.

Vùng Bắc Ireland là một phần của Vương quốc Liên hiệp Anh nhưng lại có đường biên giới trên đất liền với Ireland, thành viên của EU. Anh và EU đều muốn duy trì một đường biên giới "mở", không có các điểm kiểm soát hiện hữu, giữa vùng Bắc Ireland và Ireland để bảo vệ Hiệp ước Ngày thứ sáu tốt lành vốn giúp chấm dứt cuộc xung đột tại khu vực bắt đầu từ những năm 1960, khiến hàng nghìn người thiệt mạng.

Đây chính là một trong những vấn đề gai góc nhất trong đàm phán Brexit và phải tới cuối năm ngoái, Thủ tướng Boris Johnson mới đạt được thỏa thuận cuối cùng với EU sau khi chấp nhận một văn bản dạng hiệp ước về vấn đề này.

Phía EU cho biết, theo hiệp ước này, sẽ có các hoạt động kiểm tra và giám sát hải quan với một số loại hàng hóa từ lục địa Anh tới vùng Bắc Ireland nếu những hàng hóa này sau đó sẽ tiếp tục được vận chuyển tới Ireland và thị trường chung châu Âu.

Về phần mình, ngày 20-5, Chánh Văn phòng Nội các Anh Michael Gove giải thích, các đề xuất mà chính phủ đưa ra là trọng tâm của một cách tiếp cận "liên ứng và thực tế". Việc triển khai hiệp ước theo cách này sẽ bảo đảm tiếp tục hỗ trợ các doanh nghiệp và người dân, bảo vệ vị trí của Bắc Ireland trong lãnh thổ thuế quan của Vương quốc Liên hiệp Anh mà vẫn tôn trọng các cam kết của Anh với thị trường chung châu Âu.

Theo đó, Chính phủ Anh sẽ áp dụng thêm một số "có giới hạn" các quy trình xử lý với hàng hóa từ lục địa Anh tới Bắc Ireland. Tuy nhiên, ông Gove khẳng định sẽ không có cơ sở hạ tầng thuế quan hiện hữu và Chính phủ Anh cũng nhận thấy không cần thiết lập bất kỳ cơ sở hạ tầng nào như vậy. Thay vào đó, Anh sẽ mở rộng các điểm nhập mặt hàng nông sản hiện có để bổ sung các biện pháp giám sát một cách hợp lý.

Ông Gove khẳng định, mọi thủ tục giấy tờ nếu phát sinh thêm sẽ được thực hiện thông qua các quy trình điện tử. Ông này cũng thừa nhận, vùng Bắc Ireland có thể sẽ phải tuân thủ các quy định của EU ít nhất là tới năm 2024.

Thủ tướng Johnson từng nhiều lần khẳng định, Chính phủ Anh sẽ bảo đảm những yêu cầu trong hiệp ước, nhưng hiệp ước này không yêu cầu phải thiết lập các điểm kiểm tra hàng hóa mới. Nhưng nhiều quan chức vẫn cho biết sẽ có thêm các điểm kiểm soát mới. Do đó, EU ngày càng ráo riết yêu cầu Anh giải thích rõ về cách thức xử lý vấn đề biên giới.